هوٌيهكانى دژه ههلٌويٌستى به شيعه بوون |
ئيٌمه به نيازى ديارى كردنى چوارچيٌوهى ئهو كيٌشهيهين مافى خوٌمانه چوٌن ئهوانىتر پرسيار دهكهن ئيٌمهش لههوٌيهكان و نهيٌنيهتى ئهو ههلٌويٌسته بپرسين. بوٌ وهلاٌم دانهوهى ئهم پرسياره وا ليرٌهدا ئهو هوٌيانهى توانيتم دهست نيشانى بكهم بهكورتى دهيان خهمه رٍوو، بهو هيوايهى ماناى شى كردنهوهى تهواوى ئهو ههلٌويٌسته بگريٌتهوه.
1) ههر لهرٍوٌژى لهدايك بوونى شيعه لهسهردهمى پيٌغهمبهر دا، وه ئهو كوٌمهلٌهى كه بهو ناوهوه ناسرابوون پيان دهگوتن شيعهى عهلى(س)، وهكو سهلمانو ئهبوزهر و ميقدادى كورٍى ئهسوهد و عهمارى كورٍى ياسر و ئهوانىتر، ههر لهوكاتدا به گهماروٌدراوى له دايك بوو، چونكه له دايك بوونه كه خوٌى له خوٌيدا ههلٌسهنگاندنيٌك بوو بوٌعهلى كورٍى ئهبوتاليب و ئهنجاميٌك بوو له خهلٌكانىترى زياد بهديار دهخست، ئهويش به دهقى فهرمووده و ههلٌويٌستهكانى پيٌغهمبهر(د.خ) بهرامبهر بهعهلى(س) و ئهو ههلٌويٌسته مهردانانهى كه عهلى نواندبووىو له پيٌناو خزمهت كردنى ئيسلام و موسلماناندا بهرجهستهى كرد بوو.
ئهگهر باسى ئهو دهقه نووسراوانه بكهين كه دهربارهى عهلى نووسراون و گوتراون ههر له قورئانى پيروٌز دا ژمارهى ئهو ئايهتانه له نيٌوان 70 - 200 ئايهت دهبىٌ، كه عهبدولٌلاٌى كورٍى عهباس و كوٌمهلٌيٌكى تر وا دهلٌيٌن. ئهو ئايهتانه باس له ههندىٌ رٍووداو دهكات كه زوٌر جار وايه رٍاستهوخوٌ به تهنها پهيوهندى به عهلىيهوه ههيه و ههندىٌ جاريش لهگهلٌ كهسانى تردا باسى لىٌوه دهكات. كه ههندى كتيٌبه نووسراوهكانى تهفسير ئهو مانايه دهخهنه رٍوو له تايبهتمهندى عهلى دهدويٌن(س). ههروهها بهسهدان فهرموودهى پيٌغهمبهريش(د.خ) كه پهيوهندارانى موسلمانان دهست نيشانيان كردووه، له سونهتى پيٌغهمبهرى پيروٌز ئهو رٍاستيه دهسهلٌميٌنن.
بهلاٌم ههلٌويٌستهكانى عهلى زوٌرن، لهكتيبهكاتى ميٌژوودا توٌمار كراون و دلٌ و دهروون بوٌخوٌى رٍاده كيٌشىٌ. ئهوانه ههمووى هاندهريٌكن بوٌ ئهوهى كوٌمهلٌيٌك لهخهلٌك و لهياوهرانى پيٌغهمبهر له دهورى كوٌينهوه و لهوانىترى به باشتر بزانن، ئهوه بووه هوٌى ئهوه ئهوانىتر ههلٌويٌستى توندرٍهوى بهرامبهريان وهربگرن، وهكوتيپيٌكى بهرههلٌستكار رهفتاريان لهگهلٌ بكهن، ئهوكاتهى فهرمانرٍهوايهتى كهوته دهست لايهنهكهىتر، ههموو ئهو پيٌداوستيانهى كه فهرمانرٍهوايهتى دژى بهرههلستكاران به كاريان دههيٌنا، دژى ئهوانيش ئهنجام دهدرا.
2) لهبهر ئهوهى قهرزهكانى عهلى كورٍى ئهبوتاليب(س) زوٌر گران بوو لهلايهنى كوشتنى قورهيشيهكان لهشهرى ئيسلام دژ به كافراندا ههر لهسهرهتاوه و تاكوٌتايى شهرٍهگهورهكان كه ژمارهيان - مهبهستمان لهشهرٍى سريهكانى تايبهتى عهلى(س) و به شدارى كردنى له شهرٍه گهوهرهكانه - ههشتاو سىٌ شهرٍ بوو، له كوژراوان بهشى عهلى(س) له ههمووان زوٌرتر بوو، تهنها له شهرٍى بهدردا نيوهى كوژراوان به شمشيٌرى عهلى(س) كوژران، له شهرٍى ئوحوددا ههژده كهسى كوشت، ئهمه و جگه لهو مالٌه عهرهبانهى كه عهلى له پيٌناوى ئيسلامدا به شمشيٌرى خوٌى لهناوى بردن.
ئهو شهرٍانه ئهگهر چى شهرٍى ئيسلامى بوو لهگهلٌ لايهنه كافرهكان و هيچ پهيوهندى بهتوٌلٌه سهندنهوهى تايبهتى و ئامانجى هوٌزايهتى نهبوو، بهلٌكو بهرهنگار بوونهوهيهك بوو له نيٌوان كوفر و ئيسلامدا و جهنگاوهرانى موسلمان دژ به جهنگاورهانى كافران ئهنجاميان دهدا، بهلاٌم رٍشتنى ئهم خويٌنانه له ئهستوٌى ئيسلام نهچهسپا، بهلٌكو بهرٍسرٍسى كهوته ئهستوٌى پيٌغهمبهر(د.خ) و خانهوادهى تايبهتى و عهلى كورٍى ئهبو تاليب بهگهورهترين بهر پرسى ئهو خويٌن رٍشتنانه دهژميٌردرا و تهنانهت ئهوانهشى گرتهوه كه لهدهورهى كوٌببوونهوه، بٌويه شيعهى عهلى(س) تووشى توٌله لىٌسهندنهوه بوون به شيٌوهى جوٌراوجوٌر له خويٌنى رٍژاوومافى زهوتككراو و كهرامهتى پيٌشيلٌ كراوهوه بگره ههتا ليٌشاوى تاوانبار كردن و بوختانكارى بهرامبهريان دهستى پىٌ كرد.
مهبهست له بچووكترين بيانووهكان ئهوه بوو شيعه له خانهوادهى ئيسلامهتى دهربكهن و لهگهلٌ ئهوهى ئهوانه ههر ههمووى بهدهستى فهرمانرٍهوايانى قورهيشى كه فهرمانرٍهوايهتيهكهيان ماوهيهكى زوٌرى خاياند ئهنجام دهدا، وهك بلىٌى كاردانهوهيهك بوو بهرامبهر به شيعه كهلهلايهن فهرمانرٍهوايهتيه يهك له دواى يهكهكان پهيرهوى لىٌ دهكرا.
له لابهلاى ئه و گيروگرفت و بوختانانه بيروراى شيعه به شيٌوهيهكى نازكو رون لهبارهى حوكم كردن خوٌى نواند.
3) وه كىٌيهكه لهههموو كهس بوٌ فهمانرٍهوايهتى شايستهتره. لهم رووهوه لايه رٍاميارىيهكهى بهرهبهره ئاشكرا دهبوو.. بهم جوٌره بهرهنگاربوونهوهيهكى فيكرى لهگوٌرٍهپانى بهرپا بوو. نووسهران و خاوهن خامهكانى ههر دوولا بوٌى كهوتنهكار كردن و هيٌزو تواناى ههر دووتيپى بوٌ كوٌكرايهوه و دوو رٍهوتى ناكوٌكيان پيٌكهيٌنا، يهكيٌكيان بهرگرى دهكرد(رٍهوتى شيعه)، ئهويتريان هيٌرشى دهكرد(رٍهوتى فهرمانرٍهوايان) و ئهوانهى لهسهر هيٌلى ئهوانهوه بوون كه به زوٌرى ئهوان لايه نه به هيٌزهكه بوون، هيچ ريٌژهيهك له نيٌوان هوٌكارهكانى ههردوو رٍهوتدا نهبووز جاله نيٌو ئهو كوٌمهلٌه رٍيٌگايانه ئهو خاوهن خامانهى بهكرىٌ گيرا بوون به توندى ههلٌويٌستيان وهرگرتبوو بوٌ ئهوهى شهرٍيٌكى بىٌبهزهيىيانه دژى شيعه بهرپابكهن كه ئهمينداريهتى ميٌژوويى و ليٌپرسراويهتى وشهى تيادا نهميٌنىٌ و سهرنگومبگرىٌ، بهلٌكو پيتى پيروٌزى تيادا بزر بوو، ههر ههموو ئهوانه گوٌرٍان و بوون به تير و توانج و له شيعه دهدران كه هيچ بهرنامهيهكى ئيسلامى و خامهيهكى شهريف پىٌى رازى نابىٌ، تا گهيشته ئهو رٍادهيهى ههموو موسلٌمانيٌكى خاوهن غيرهت ئاهى بهداخهوه بوونى بوٌ ههلٌ كيٌشىٌ.
له ئهنجامى ئهم جوٌره رٍهفتاره نه داكراوهكى زوٌر له بوختان كردن بهسهر شيعه دا كوٌبووهوه، وهله رٍوٌژانى يهكهمهوه دهستى پىٌ كردو ههتائيٌستاش بهردهوامه، بهلٌكو لهوانهيه ئيٌستا بههيٌزترو توندرٍهوتربن بههوٌى ئهو دووكانىيه ههلٌقولاٌوىيه كه قين و پاره هاندهرى خاوهن خامهكان ده درىٌ و بهنزين بهسهر ئاگردا دهكهن بوٌ ئهوهى نه كوژيتهوه، تهنها خوداوهند دهتوانى ميهرهبانى خوٌى بهسهر موسلٌماندا برٍيٌژىٌ و لهم ئاگره رزگاريان بكات.
4) باوهرٍيك له گوٌرٍهپانى ئيسلاميدا چهسپا گوايا فهرمانرٍهوايى به دريٌژهى ميژوو كهوته دهستى تيپهكانى ئههلى سونهتهوه، وه له رٍاستيدا ئهوهى يارمهتى ئهو چهسپاندنهىدا چهند هوٌيهكى جوگرافى و رٍهگهزىو باوهرٍى بوون كه نامانهوىٌ باسيان بكهين چونكه زوٌر دريٌژه و ليٌره جيٌگايان نابيٌتهوه، بهلاٌم تهنها ئاماژهى بوٌ دهكهين، ئاشكرا و بهلگهنهويسته كه فهرمانرٍهوايهتى ههموو توانايهك بوٌ بهرژهوهندى خوٌى دهخاتهگهرٍ، مهگهر بهده گمهن نهبىٌ، ههر به تهواوهتيش ئهوه بوو كه رٍوويدا و لايهنگرانى فهرمانرٍهوا دهستيان به سهر گوٌرٍهپان داگرت و به بهكارهيٌنانى ههموو جوٌره رٍيٌگايهك شيعهكانيان به دوور خستهوه، باوهرٍى چهسپاندنى فهرمانرٍهوايهتى ههميشهيى بوٌ سوونيهكان بووههوٌى دروست بوونى دژايهتى كردنى شيعه لهلايهن ههلٌپهرستان و دهرفهت دوٌستانهوه.
5) فيكر و فقهى شيعه ناسراوه به پابهندبوونى تهواو به دهقه نووسراوهكان؛ جا ئهگهر قورئانى پيروٌز بيٌت يا خود فهرموودهى پيٌغهمبهر(د.خ) و ههرگيز ئهو دهقانهى نهخستوٌته بهر بوٌچوونىتر، وهكو بهرژهوهندىو راى مهزههب ئهگهر لهگه لٌيدا يهك نهگريٌتهوه، ئهوه بووه هوٌى ئهوهى كه هيچ دهرفهتيٌك نهميٌنىٌ بوٌ ئهو كهسهى دهيهوىٌ چاوبگيٌرٍىٌ بوٌ بهدهستهيٌنانى ئهنجاميٌك يا خود بهسهر دهقهكان پازپازيٌن بكات بوٌ ئامانجيٌكىتر. لهكاتيٌكدا كه بوٌچوونهكاتى لايهنى دووهم بهر فراوانكرا بوٌ ئهوهى چهند ئاسوٌيهك لهپيٌش ئاواتخوازان بكاتهوه و به دواى پهنجهرهيهكدا دهگهرٍان بوٌ ئهوهى لهويٌوه بهرژهوهندىيهكانيان رٍهچاو بكهن، ئهگهر لهسهر حيسابى ئايينيش بيٌت.
ئهو پابهند بوونه به دهقهكان بووه هوٌى ئهوهى خهلٌك له فيكرى شيعه به دوور بكهويتهوه، جگهله چهند هوٌيهكى تريش، پاشان ئهم به دوور كهوتنهوهيه پهرهى سهند و گوٌرٍا بوٌ هيٌرش بردنه سهريان لهژيٌر پهردهى كهلله رٍهقىو نهگونجان لهگهلٌ گيانى دهقهكاندا كه ئهوهش گوٌتهيهكى ههلٌواسراوهو بهرژهوهندى تايبهت لهپشتيهوه وهستاوه، ئهگهر چى كراسيكى تريشى بهبهر دا بكهن.
جا لهپشت ئهم رٍهوته كهلهپووريٌكى زوٌر كوٌ بووهوه كهدهرچوون لىٌى هيٌنده ئاسان نىيه، لايه نگرانى ئهم كهلهپووره بوٌ هيٌرش بردنه سهر بهرههلٌستكاران كاريان دهكر و ههتا ئهگهر لهسهر حيسابى راستيهكانيش بيٌت...
ئهوانه تهنها چهند نموونهيهكن(ويٌنهيهكن) بوٌ ئهو هوٌكارا جوٌراو جوٌرانهى كه بوونهته هوٌى ئهو بهرههمه زوٌره له بوختان كردن بهرامبهر به شيعه، ههروهها بوونه هوٌى ئهوهى كه چالاكى فيكرى و كوٌمهلاٌيهتى شيعهى كهم بيٌتهوه لهبهر ئهو ليٌدانه يهك له دواى يهكانهى له ههموو لايهكهوه بهريان دهكهوت.
هوٌيهكانى رٍاگهياندن له روٌژ نامه و كتيٌب و رٍاديوٌ و تهلهفزيون به دهست لايهنهكهى ترهوه بوون، ههروهها پروٌ گرامهكانى فيٌركردن ئهويش ههر هيٌرشى بوٌ سهر فيكرى شيعه دهكرد و له پاپهى لايهنهكهى ترى بهرزدهكردهوه، دهرفهتى ژيان له بهرامبهر فيكرى سونيدا كرايتهوهو له بهرامبهر فيكرى شيعهشدا داخراوه، تهنانهت ههتا بهرامبهر بهوانهى لهگهلٌ فيكرى شيعهشدا هاوسوٌزن.
نهخوازهلٌلاٌ چهند چالاكيهكى تاك و تهنياى كهم نهبيٌت، ليٌره و لهوىٌ ههندى كاريان دهكرد و ئهگهر چاوديٌرى و پاريٌزهرايهتى خوداى گهوره نه بووايه فيكرى نهوهى موحهممهد بپاريٌزىٌ ئهو پاشماوانهش لهناو دهچوون.
6) تهگهر خويٌنهر لهو ياوهرٍهدا بىٌ كه ئهو هوٌيانهى باسمان كردن به بيانوهكان و شى كردنهكانيشهوه هوٌى ئهو هيٌر شه بهردهواميه ناگهينن كه ده كريٌته سهر شيعه؛ ئهوه ليٌرهدا تهنهايهك هوٌكار دهميٌنيٌتهوه بوٌ گهماروٌدانى شيعه بوون له لايهن فهرمانرٍهوايانهوه كه ئهويش هاندهره رٍاميارىيهكانه و دهيانهوىٌ به دوور خستنهوهى ئيمامهكانيان له كارگيٌرٍى فهرمانرٍهوايهتى ههموو شيعه به دروٌ بخهنهوه.
بوٌيه ههروهك لهوه پيٌش باسمان كرد دهبووايه بهلٌگهو بيانو دروست بكهن، گرنگترين و گهورهترين ئهو بيانوانه بيانوى باوهرٍى بوونه، بهدريٌژايى روٌژگار نهوهيهك دروست بوو كه هوٌيهكانى رٍا گهياندن و پهروهرده لهسهر رٍق و كينى شيعه فرچكيان دابوون «چونكه له دين لايان داوه» ئهو نهوهيهش له زاوزيكردن و زياد بووندا بوو پشت به پشت كهوتنه ئهو باوهرٍى كه شيعه له ئايين لايان داوه، رٍاستهو باوهرٍيان پىٌ هيٌنا بوو. بوٌيه ههست به لىٌپرسينهوه بهرامبهر بهئايينهكهى و پاريٌزگارى كردن له ئيسلامهتيهكهى وا دهخوازىٌ كه ههلٌويٌستيٌكى توندرٍهو به رامبهر به شيعه وهربگرىٌ، به تايبهتى لهگهلٌ ههبوونى چهند خامه بهدهستيٌك كه به بهر دهوامى ههلٌمهتيان دهبرد و بهنزينيان به ئاگردا دهكرد بوٌئهوهى لهگهلٌ رٍهوتى فهرمانرٍهوا بگونجيٌن و بهرژهوهندى و پلهو پايهى خوٌيان بپاريٌزن به پيٌچهوانهشهوه ئهگهر هاتوو رٍاستى ببيٌژن، ههلٌويٌست رٍاست بكهنهوهو به ويژدانهوه رٍهفتاره لهگهل شيعه دابكهن، لهوانهيه تووشى مهترسى بزربوون وله ناوچوون ببنهوه. ليٌرهدا ههلٌويٌستى خهلٌكى شام بهرامبهر به نسائىتا ئيٌستاش لهبير نهچوٌتهوه، له كاتىٌ دهربارهى به راووردى نيٌوان عهلى و موعاويه پرسياريان لىٌكرد، له وه لاٌمدا گوتى: ئايا موعاويه دهگاته ئهو رٍادهيهى شان له شانى عهلى بدات، جگه لهوهى كه ههرگيز له عهلى باشتر نىيه، بوٌيه بهنديان كرد و خستيانه ژيٌر پيٌيان و ئازاريان دا ههتا مرد.
بهلاٌم لهگهلٌ ئهوهشدا ئهمانهتى ميٌژوو ليٌپراسراويهتى وشهو گوتنى وشهى رٍاستى ههر ههمووى دهميٌنيٌتهوه سهر ههلٌگرانى فيكرو ئايين پهرستان كه بهرهو رٍووى رٍاستى ببنهوه و خالٌ لهسهر پيتهكان دابنيٌن و ههست كردن بهرژهوهندى نهتهوهى ئيسلام و بهرزكردنهوهى پايهيهى نهتهوه و يهكيٌتى وشه هاندهريان بيٌت بوٌئهوهى شتهقورسهكان ئاسان بكهن و رٍاوهستان لهبهرامبهر خودا و روٌژى پهسلاٌن بكرٍن، ئهو دهستكهوتانهى له يهكيتى ئيسلام ديٌته كايهوه بپاريٌزن كه ئهويش هيواو ئاواتى ههموو كهسيٌكى دهروون پاكه و له رٍهگه زپهرستى دوورهو بوٌ خوداوهند دلسوٌزه، كه ئهويش ههر چهند شتيٌكه به ئاسانى بهدهست نايهت بهلاٌم ههموو دهستكهوتيٌكيش به ئهنجام ناگات، ئهگهر ئهگهرو كوٌسپهكانى لانهبريٌت و بهسهر لايهنه قورسهكانيدا زالٌ نهبين، به تايبهت كه رٍاستيهكان به هوٌى بلاٌو بوونهوهى هوٌيهكانى رٍاگهياندن و ههبوونى سهر چاوهكانى زانست و زانيارى دهربارهى فيكرى شيعه و تيٌكهلاٌو بوونى موسلٌمانان لهگهلٌ يهكترى دا به ديار كهوتن. ئهوانه ههر ههموو بوٌ ئهوه بوون ئهو تاريكايه لابهرن و رٍاستيهكه بناسن.
ئايا تيٌپهرٍ بوونى چوارده سهده بهسهر داواى ههبوونى قورئانيٌكى تايبهت به شيعه بهس نىيه، لهو كاتهى نهتوانرىٌ تهنانهت يهك دانهش لهم قورئانه به دهس بهيٌزىٌ؟ ئا ئهوهتا سهرچاوهكانى رهزهنى شيعه و كتابهكانيان لهبهر دهست دانهو دهتوانرىٌ بنه ماكانيان بپشكنن كه روون و ئاشكرايه و رٍاستيهكان بزانن، ئهوه بوٌ ئهو كهسانهيه كه دلٌيان ههيه يا خود گوىٌيان لىٌ بووهو گهواهى دهدهن.
جا كورته رٍووى ئهو لايهنهيه ئهوهيه كه دژايهتى كردنى شيعه و بوختان پيٌكردنيان بزوتنه وهيهكه له هيٌزى بهزدهوامى برووتنهوهى ئهو كهسانه هاتوٌته كايهوه كه دهيانهوىٌ شيعه له گوٌرٍهپان دوور بكهويٌننهوه.