| Òÿâàô |
|
| Òÿâàô |
|
Òÿâàô öìðåéè-òÿìÿòòþíèí èêèíæè âàæèá ÿìÿëèäèð. Áó òÿâàô ãÿñäÿí éåðèíÿ éåòèðèëìÿñÿ, èñòÿð ùþêìö áèëìèø îëñóí, èñòÿðñÿ äÿ áèëìÿìèø, ùÿææ áàòèë îëóð. Åùòèéàòà ÿàñÿí ùþêìö áèëìÿéÿí áèð äÿâÿ êÿôôàðÿ âåðìÿëèäèð. ßðÿôÿ ýöíö çþùðÿ ãÿäÿð, öìðÿé-è-òÿìÿòòþ ÿìÿëëÿðèíè åäÿ áèëìÿéÿæÿê ãÿäÿð òÿ’õèðÿ ñàëìûø îëàðñà, òÿâàôû òÿðê åòìÿê áó ùàëäà ùÿãèãÿò îëàð.
ßçùÿðÿ ÿñàñÿí öìðÿ áàòèë îëäóüó ùàëäà åùðàì äà áàòèë îëóð. Öìðÿé-è òÿìÿòòþäÿí ùÿææè èôðàäà óäóë åòìÿê éåòÿðëè äåéèëäèð. Éÿ’íè îíà âàæèá îëàí ùÿææ-è òÿìÿòòþ éåðèíÿ êèôàéÿò åòìÿç. Åùòèéàò áóäóð êè, îíà óäóë åòìÿñè âÿ ùÿææ-è-èôðàä ÿìÿëëÿðèíè ðèæà ãÿñäè èëÿ åòñèí. Ùÿòòà åùòèéàòà ÿñàñÿí, òÿâàôû, òÿâàô íàìàçûíû, ñÿ’éè, ñà÷û ãûðìàüû âÿ ñà÷ûí, ñàããàëûí, áûüûí áèð ìèãäàðûíû êÿñìÿéè ùÿææè èôðàä âÿ öìðåéè ìöôðÿäÿíè éåðèíÿ éåòèðìÿéèí öìóìè ãÿñäèíè åòñèí. Éÿ’íè áó ÿìÿëëÿðè îíà âàæèá îëàí çèéàðÿò ö÷öí ùåñàá åòìÿëèäèð.
Òÿâàôäà áèð íå÷ÿ øåé øÿðòäèð:
I - Íèééÿò; éÿ’íè ñàäÿæÿ Àëëàùûí ÿìðèíè éåðèíÿ éåòèðìÿê íèééÿòè èëÿ åòìÿëèäèð. Î çàòûí ãàðøûñûíäà òÿâàçþêàðëûã âÿ áÿíäÿëèê ðóùèééÿñè èëÿ éåðèíÿ éåòèðìÿëèäèð. Òÿâàôûí íèééÿòèíäÿ åùðàìûí íèééÿòè áÿùñèíäÿ äåäèéèìèç êèìè, éåðèíÿ éåòèðèëÿí ÿìÿëè òÿ’éèí åòìÿê ëàçûìäûð.
II - Áþéöê âÿ êè÷èê ùÿäÿñäÿí ïàê îëìàã. Áóíà ýþðÿ ùÿäÿñëè âàõò òÿâàô åäÿíèí, ãÿñäÿí, áèëìÿäÿí âÿ éà óíóòäóüóíà ýþðÿ îëñà äà, èÿâàôû áàòèëäèð.
Ìÿñÿëÿ 285: Åùðàìëû òÿâàô åäÿðêÿí áèð ùÿäÿñ ìåéäàíà ýÿëÿðñÿ, áóíóí áèð íå÷ÿ ãèñìè âàðäûð:
1) Ùÿäÿñ òÿâàôûí äþâðÿñè òàìàì îëìàìûø áàø âåðÿðñÿ òÿâàô áàòèëäèð. Ýÿðÿê òÿùàðÿò îëàíäàí ñîíðà òÿâàôû éåíèäÿí éåðèíÿ éåòèðñèí. ßçùÿðÿ ÿñàñÿí äþðäöíæö äþâðÿíèí éàðûñûíäàí ñîíðà âÿ òàìàìëàíìàäàí ÿââÿë ùÿäÿñ áàø âåðÿðñÿ äÿ ùþêì åéíèäèð.
2) Äþðäöíæö äþâðÿ òàìàìëàíäûãäàí ñîíðà ùÿäÿñ ãåéðè-èõòèéàðè îëàðàã áàø âåðñÿ, òÿâàôûíû ñàõëàéûá òÿùàðÿò àëäûãäàí ñîíðà ãàëäûüû éåðäÿí òÿâàôûíû äàâàì åòäèðèá òàìàìëàìàëûäûð.
3) Äþðäöíæö äþâðÿ òàìàìëàíäûãäàí ñîíðà èõòèéàðè îëàðàã ùÿäÿñ áàø âåðÿðñÿ, òÿâàôûíû ñàõëàéûá òÿùàðÿò àëäûãäàí ñîíðà, ãàëäûüû éåðäÿí òÿâàôû äàâàì åòäèðèá òàìàìëàìàëû âÿ òÿâàôû éåíèäÿí áèð äàùà éåðèíÿ éåòèðìÿëèäèð.
Ìÿñÿëÿ 286: Òÿâàôà áàøëàìàçäàí ÿââÿë òÿùàðÿòëè îëìàñûíà øÿêê åäÿðñÿ, äàùà ÿââÿë òÿùàðÿòëè îëäóüóíó áèëèá ñîíðàäàí ùÿäÿñ áàø âåðäèéèíÿ åùòèìàë âåðÿðñÿ, òÿùàðÿòëè îëäóüóíà ãÿðàð âåðìÿëèäèð. Äàùà ÿââÿë òÿùàðÿòëè îëäóüóíó áèëìÿéèðñÿ, òÿâàôäàí ÿââÿë òÿùàðÿò àëìàëûäûð. Òÿâàô çàìàíû áó æöð øÿêêÿ äöøÿðñÿ âÿ äàùà ÿââÿë òÿùàðÿòëè îëäóüóíó áèëÿðñÿ, åéíè ùþêìö äàøûéûð. Àììà ÿââÿë òÿùàðÿòëè îëäóüóíó áèëìÿñÿ âÿ äþðäöíæö äþâðÿ òàìàìëàíìàìûø øÿêê åäÿðñÿ òÿùàðÿò àëäûãäàí ñîíðà òÿâàôû éåíèäÿí áàøëàìàëûäûð. ßýÿð äþðäöíæö äþâðÿ òàìàìëàíäûãäàí ñîíðà øÿêê åäÿðñÿ òÿùàðÿò àëäûãäàí ñîíðà òÿâàôû òàìàìëàìàëûäûð.
Ìÿñÿëÿ 287: Òÿâàôû òàìàìëàäûãäàí ñîíðà, òÿâàô âàõòû òÿùàðÿòëè îëìàñûíäà øÿêê åäÿðñÿ øÿêêèíÿ å’òèíà åòìÿê ëàçûì äåéèë, Åùòèéàò îäóð êè, òÿâàôû éåíèäÿí éåðèíÿ éåòèðñèí, àììà òÿâàô íàìàçû ö÷öí, ìöòëÿã òÿùàðÿò îëìàëûäûð.
Ìÿñÿëÿ 288: Ìöêÿëÿô áèð öçðëö ñÿáÿáÿ ýþðÿ äÿñòÿìàç îëà áèëìÿñÿ, öçöðö àðàäàí ýåòìÿñèíÿ öìèäñèç îëàðñà, òÿéÿì-ìöì äÿ åäÿ áèëìèðñÿ, ÿñëÿí òÿâàô åòìÿéÿí áèð øÿõñ ùþêìöíäÿäèð. Òÿùàðÿòè àëà áèëÿæÿéèíäÿí òàìàìèëÿ öìèäñèç îëàðñà òÿâàô ö÷öí íàèá òóòìàëûäûð. Åùòèéàò ìöñòÿùÿáá áóäóð êè, þçö äÿ òÿùàðÿòñèç òÿâàô åòñèí.
Ìÿñÿëÿ 289: Àéëûã àäÿò ýþðÿí âÿ äîüìóø îëàí ãàäûí, ùåéç âÿ íèôàñ ýöíëÿðè êå÷äèêäÿí ñîíðà âÿ æóíóá îëàí øÿõñèí òÿâàô ö÷öí ãöñë åòìÿëÿðè âàæèáäèð. ßýÿð ãöñë åòìÿçëÿðñÿ âÿ ìöìêöí îëàæàüûíà äàèð öìèäñèç îëàðëàðñà òÿéÿììöìëÿ òÿâàô åòìÿëèäèðëÿð. Àéðûæà íàèá òóòìàëàðû äà ÿâëà âÿ åùòèéàòà ÿñàñÿíäèð. ßýÿð òÿéÿììöì àëìàüà èìêàí òàïìàñà âÿ ìöìêöí îëàæàüûíà äàèð öìèäñèç îëàðëàðñà íàèá òóòìàãëàðû âàæèáäèð.
Ìÿñÿëÿ 290: ßýÿð ãàäûí öìðÿè-òÿìÿòòÿäÿ åùðàìäàí âÿ éà åùðàì ùàëûíäà, éàõóä îíäàí ñîíðà âÿ òÿâàôà áàøëàìàçäàí ÿââÿë àéëûã àäÿò ýþðÿðñÿ áó ùàëäà àäÿò ýöíëÿðèíè êå÷èðèá ùÿææ çàìàíû éàõûíëàøìàçäàí ÿââÿë öìðÿ ÿìÿëëÿðèíè åòìÿéÿ ãÿäÿð âàõò ÷îõ îëàðñà, àäÿò ýöíëÿðè êå÷èíæÿéÿ ãÿäÿð ýþçëÿéèá ãöñë åäÿðÿê öìðÿ ÿìÿëëÿðèíè éåðèíÿ éåòèðìÿëèäèð. ßýÿð ëàçûì îëàí ãÿäÿð âàõò îëìàçñà, ìÿñÿëÿíèí èêè ãèñìè âàðäûð:
1) Åùðàìäàí ÿââÿë âÿ éà åùðàì âàõòû ùåéç ãàíû ýþðÿðñÿ, ùÿææè èôðàä ùÿææèíÿ ÷åâðèëÿð. Ùÿææè èôðàäû òàìàìëàäûãäàí ñîíðà èìêàíû îëäóüó òÿãäèðäÿ öìðÿè ìöôðÿäÿ ÿìÿëëÿðèíè éåðèíÿ éåòèðìÿëèäèð.
2) Åùðàìäàí ñîíðà ùåéç ãàíû ýþðÿðñÿ, áèðèíæè ùàëäà çèêð åäèëäèéè êèìè, çàùèðÿí öìðÿè-òÿìÿòòÿ äÿ áàãè ãàëà áèëÿæÿéè, òÿâàô âÿ òÿâàô íàìàçû èñòèñíà îëìàãëà, äèýÿð ÿìÿëëÿðè åäÿ áèëñÿäÿ, ùÿææè èôðàäà óäóë åòìÿñè åùòèéàòà ÿñàñÿíäèð. Éÿ’íè, ñÿ’é âÿ òÿãñèð åäÿð, îíäàí ñîíðà ùÿææ åùðàìû áàüëàéàð, Ìèíà ÿìÿëëÿðèíè òàìàìëàéûá Ìÿêêÿéÿ äþíäöêäÿí ñîíðà ùÿææ òÿâàôûíû éåðèíÿ éåòèðìÿçäÿí ÿââÿë öìðÿ òÿâàôûíû âÿ íàìàçûíû ãûëàð.
ßýÿð ùåéçëè ãàëàæàüûíà Ìèíàäàí äþíäöêäÿí ñîíðà áåëÿ òÿâàô åäÿ áèëÿæÿéèíÿ éÿãèíè îëñà, êàðâàíûí ýþçëÿìÿìÿñèéëÿ áåëÿ îëñà, òÿâàô âÿ íàìàçû ö÷öí íàèá òóòìàëûäûð. Îíëàðû òàìàìëàäûãäàí ñîíðà øÿõñÿí þçö ñÿ’é åòìÿëèäèð.
Ìÿñÿëÿ 291: ßýÿð ãàäûí åùðàì ùàëûíäà, òÿâàôû éåðèíÿ éåòèðÿí çàìàí ùåéç ãàíû ýþðÿðñÿ âÿ áó äþðäöíæö äþâðÿ áàøà ÷àòìàìûø áàø âåðÿðñÿ, òÿâàôû áàòèëäèð. Ùþêìö ÿââÿëêè ìÿñÿëÿäÿ áÿéàí îëàí ùþêì èëÿ åéíèäèð. ßýÿð äþðäöíæö äþâðÿ òàìàì îëàíäàí ñîíðà ýþðñÿ åòäèéè ìèãäàð ñÿùèùäèð. Ýåðè ãàëàíûíû äà, ùåéç ýöíëÿðè áèòòèêäÿí ñîíðà ãöñë åäèá éåðèíÿ éåòèðìÿëèäèð. Áèðèíæè òÿâàô òàìàìëàäûãäàí ñîíðà åùòèéàò ìöñòÿùÿáá áóäóð êè, ùÿææèí âàõòûíà ãÿäÿð, òÿâàôû ÿìÿëÿ ýÿòèðìÿê ö÷öí âàõòû ãàëñà îíó éåíèäÿí éåðèíÿ éåòèðìÿëèäèð. Òÿâàô ö÷öí âàõò ãàëìàñà, «ñÿ’é» èëÿ «òÿãñèð»è éåðèíÿ éåòèðèá ùÿææ åùðàìû áàüëàìàëûäûð. Ìèíàíûí ÿìÿëëÿðèíè éåðèíÿ éåòèðèá Ìÿêêÿéÿ ãàéûòäûãäà ùÿææ òÿâàôûíäàí ãàáàã, öìðÿ òÿâàôûíûí ãàëàí ùèññÿñèíèí ãÿçàñûíû ÿââÿë áÿéàí îëóíäóüó êèìè ÿìÿëÿ ýÿòèðñèí.
Ìÿñÿëÿ 292: ßýÿð ãàäûí òÿâàôäàí ñîíðà âÿ òÿâàô íàìàçûíû ãûëìàäàí ÿââÿë ùåéç ãàíû ýþðÿðñÿ òÿâàôû ñÿùèùäèð. Ùåéç ýöíëÿðè ñîíà ÷àòûá ãöñë åòäèêäÿí ñîíðà òÿâàô íàìàçûíû ãûëìàëûäûð. ßýÿð âàõò äàð îëñà, «ñÿ’é» èëÿ «òÿãñèð»è éåðèíÿ éåòèðèá, òÿâàô íàìàçûíû Ìèíàäàí äþíäöêäÿí ñîíðà ùÿææ òÿâàôûíäàí ÿââÿë ãûëìàëûäûð.
Ìÿñÿëÿ 293: ßýÿð ãàäûí òÿâàôû éåðèíÿ éåòèðèá, òÿâàô íàìàçûíû ãûëäûãäàí ñîíðà ùåéç ãàíûíû ùèññ åòñÿ, àììà ùåéçèí òÿâàôäàí ÿââÿë, òÿâàô ùàëûíäà, íàìàçäàí ÿââÿë, íàìàçû ãûëàðêÿí âÿ éà íàìàçäàí ñîðàìû îëäóüóíó áèëìÿçñÿ òÿâàôû âÿ íàìàçû ñÿùèùäèð.
Íàìàçäàí ãàáàã âÿ éà íàìàç ãûëàðêÿí ùåéç îëäóüóíó áèëÿðñÿ ÿââÿëêè ìÿñÿëÿäÿ çèêð åäèëÿí ùþêìÿ øàìèëäèð.
Ìÿñÿëÿ 294: ßýÿð ãàäûí öìðÿ-è òÿìÿòòÿ ö÷öí åùðàì áàüëàéàð âÿ ÿìÿëëÿðèíè éåðèíÿ éåòèðìÿê ö÷öí èìêàíû îëñà âÿ î ÿìÿëëÿðè ýåæèêäèðäèéè òÿãäèðäÿ ùåéç îëàæàüûíû âÿ ñîíðà äà âàõò äàð îëäóüóíà ýþðÿ ÿìÿëëÿðè éåðèíÿ éåòèðÿ áèëìÿéÿæÿéèíè áèëÿðñÿ âÿ åéíè çàìàíäà ùåéç ýþðöíæÿéÿ ãÿäÿð èìêàíû îëäóüó ùàëäà åòìÿçñÿ âÿ ùÿææ âàõòûíäàí ÿââÿë âàõò äàðëûüûíà ýþðÿ öìðÿ ÿìÿëëÿðèíè éåðèíÿ éåòèðìÿéÿ âàõò òàïìàçñà ÿñàñÿí öìðÿñè ïîçóëìóøäóð. Òÿâàôûí ÿââÿëèíäÿ äåéèëÿí ùþêì áóðàéà øàìèë îëóð.
Ìÿñÿëÿ 295: Ìöñòÿùÿáá òÿâàôäà êè÷èê ùÿäÿñäÿí òÿìèç îëìàã øÿðò äåéèëäèð. Ôÿãèùëÿð àðàñûíäà ìÿøùóð îëàí ýþðöøÿ ýþðÿ áþéöê ùÿäÿñäÿí äÿ òÿìèç îëìàã øÿðò äåéèëäèð. Àììà íàìàçûíäà òÿùàðÿò øÿðòäèð âÿ òÿùàðÿòñèç ñÿùèù äåéèëäèð.
Ìÿñÿëÿ 296: Öçðëö ñÿáÿáÿ ýþðÿ òÿùàðÿòè éÿ’íè äÿñòÿìàç âÿ ãöñëö õöñóñè òÿðçäÿ åäÿ áèëìÿéÿí øÿõñ åäÿ áèëäèéè î õöñóñè òÿðçäÿêè òÿùàðÿòëÿ êèôàéÿòëÿíìÿëèäèð. Æÿáèðÿ äÿñòÿìàçû àëàí âÿ éà áèð õÿñòÿëèéÿ ýþðÿ, ìÿñÿëÿí; áþâë éà ãàèòèíè ñàõëàéà áèëìÿéÿí øÿõñ êèìè, èìêàíû îëäóüó òÿãäèðäÿ ùÿì þçö òÿâàô åäèá íàìàçûíû ãûëìàëûäûð, ùÿì äÿ ùÿð èêèñè ö÷öí íàèá òóòìàëûäûð.
Àììà èñòèàçÿ ãàíû ýþðÿí ãàäûí, èñòèàçÿñè àç îëñà òÿâàô ö÷öí áèð äÿñòÿìàç, òÿâàô íàìàçû ö÷öíäÿ áèð àëìàëûäûð. ßýÿð èñòèàçÿñè îðòà îëñà, òÿâàô âÿ íàìàçû ö÷öí áèð ãöñë àëìàëû âÿ èêñèíäÿí ùÿð áèðèñè ö÷öí áèð äÿñòÿìàç àëìàëûäûð. ßýÿð èñòèàçÿ ÷îõ îëñà, î èêèñèíèí ùÿð áèðèñè ö÷öí áèð ãöñë àëìàëû âÿ äÿñòÿìàçà åùòèéàæ ãàëìàäûüûíà ýþðÿ îíóíëà êèôàéÿòëÿíìÿëèäèð. Àììà áó øÿðòëÿ êè, êè÷èê ùÿäÿñ áàø âåðìÿñèí. ßýÿð áàø âåðÿðñÿ åùòèéàòà âÿ ÿâëàéà ÿñàñÿí äÿñòÿìàç äà îëìàëûäûð.
3) Òÿâàôäà øÿðò îëàí øåéëÿðäÿí áèðèñè äÿ, íÿæàñÿòäÿí òÿìèç îëìàãäûð. Áóíà ýþðÿ áÿäÿí âÿ éà ëèáàñ íÿæèñ îëàðñà, òÿâàô ñÿùèù äåéèëäèð. Åùòèéàòà ÿñàñÿí, íàìàçû áàòèë åòìÿéÿí áèð äèðùÿì áþéöê-ëöéöíäÿí (ÿëèí áàø áàðìàã äûðíàüûíäàí) êè÷èê îëàí ãàí òÿâàôà çÿðÿð éåòèðèð. Ùÿì÷èíèí íÿæèñ îëìàëàðû íàìàçû áàòèë åäÿí æîðàá êèìè êè÷èê ïàëòàðëàðûí íÿæèñ îëìàñû òÿâàôû çÿðÿð éåòèðèð. Íÿæèñ îëàí áèð ÿøéàíû òÿâàô çàìàíû ýÿçäèðìÿéèí ìöòëÿã øÿêèëäÿ èøãàëû éîõäóð.
Ìÿñÿëÿ 297: Èñòÿð êþùíÿ, èñòÿð òÿçÿ ùÿëÿ éåðè ñàüàëìàìûø áèð éàðàíûí ãàíûéëà íÿæèñ îëàí ïàëòàð âÿ éà áÿäÿíè òÿìèçëÿìÿê éàõóä äÿéèøäèðìÿê äþçöëìÿéÿæÿ ãÿäÿð ÷ÿòèí îëàðñà èøêàëû éîõäóð. Àììà éóìàã, äÿéèøäèðìÿê áó ãÿäÿð ÷ÿòèí îëìàñà, âàæèá åùòèéàòà ÿñàñÿí òÿìèçëÿíìÿëè âÿ éà äÿéèøäèðìÿëèäèð. Ùÿì÷èíèí çÿðóðèééÿò ùàëûíäà ùÿð ùàíñû áèð íÿæàñÿòëÿ íÿæèñ îëìàñûíûí äà, èøêàëû éîõäóð.
Ìÿñÿëÿ 298: Òÿâàôäàí ñîíðà áÿäÿí âÿ éà ïàëòàðûí íÿæèñ îëäóüóíó þéðÿíÿðñÿ òÿâàô ñÿùèùäèð. Èêèíæè äÿôÿ éåðèíÿ éåòèðèëìÿñèíÿ åùòèéàæ éîõäóð. Ùÿì÷èíèí èÿâàô íàìàçû äà ñÿùèùäèð. ßýÿð ïàëòàð âÿ éà áÿäÿíèíèí íÿæèñ îëäóüóíó íàìàç òàìàì îëàíà ãÿäÿð áèìÿéèðäèñÿ âÿ íàìàçäàí ÿââÿë áó áàðÿäÿ ùÿð ùàíñû áèð øÿêê ìþâæóä äåéèëäèðñÿ âÿ éà øÿêê åäèð àììà àðàøäûðìàñûíà áàõìàéàðàã äÿãèã áèëìÿäèéè òÿãäèðäÿ äÿ åéíèäèð. Àììà øÿêê åäèá àðàøäûðìàéàí øÿõñ íàìàçäàí ñîíðà íÿæèñ îëäóüóíó þéðÿíìÿìèøäèðñÿ åùòèéàò âàæèá îëàðàã íàìàçû éåíèäÿí ãûëìàëûäûð.
Ìÿñÿëÿ 299: Áÿäÿí âÿ éà ïàëòàðûíûí íÿæèñ îëäóüóíó óíóäàí øÿõñ, òÿâàôäàí ñîíðà éàäûíà äöøÿðñÿ ÿçùÿðÿ ÿñàñÿí òÿâàô ñÿùèùäèð. Àììà èêèíæè äÿôÿ éåðèíÿ éåòèðìÿñè, åùòèéàòà ÿñàñÿíäèð. ßýÿð òÿâàô íàìàçûíäàí ñîíðà éàäûíà äöøÿðñÿ áó óíóòãàíëûã ñÿùëÿíêàðëûüûíà ýþðÿ îëñà, åùòèéàòà ÿñàñÿí íàìàçû èêèíæè äÿôÿ ãûëìàëûäûð. ßêñ ùàëäà èñÿ ÿçùÿðÿ ÿñàñÿí íàìàçû ñÿùèù âÿ èêèíæè äÿôÿ ãûëìàñû ëàçûì äåéèëäèð.
Ìÿñÿëÿ 300: Òÿâàôû éåðèíÿ éåòèðÿí çàìàí áÿäÿí âÿ éà ïàëòàðûíûí íÿæèñ îëäóüóíó àíëàñà âÿ éà òÿâàô åäÿðêÿí íÿæèñ îëàðñà, òÿâàôûí àðäûæûëëûüû öðôöí íÿçÿðèíäÿ ïîçóëìàäàí íÿæàñÿòè àðàäàí àïàðìàñû ìöìêöí îëàðñà, íÿæèñ ïàëòàðû ÷ûõàðìàã âàñèòÿñèëÿ îëñà áåëÿ òÿâàôäà ëàçûì îëàí ýåéèìÿ çèää äöøìÿéÿæÿêñÿ âÿ éà äèíèí èæàçÿ âåðäèéè éåðäÿ îëàí òÿìèç áèð ïàëòàðëà äÿéèøÿ áèëñÿ áåëÿ, íÿæàñÿòè àðàäàí àïàðûá òÿâàôû òàìàìëàìàñû âàæèáäèð. ßýÿð íÿæàñÿòè àðàäàí àïàðà áèëìÿñÿ, åùòèéàòà ÿñàñÿí òÿâàôû òàìàìëàìàëû âÿ íÿæàñÿòè òÿìèçëÿäèêäÿí ñîíðà òÿâàôû òÿêðàðëàìàëûäûð. ßýÿð íÿæèñ îëäóüóíó þéðÿíìÿñè âÿ éà íÿæèñ îëìàñû äþðäöíæö äþâð òàìàìëàíìàäàí ÿââÿë îëàðñà, ùÿð íÿ ãÿäÿð çàùèðÿí òÿâàôû òÿêðàðëàìàñû ëàçûì äåéèëñÿ áåëÿ, ÿââÿëêè ùþêì êèìè ÿìÿë åòìÿëèäèð.
4) Ñöííÿò îëìàã. Áó äà ñàäÿæÿ êèøèëÿð ö÷öí øÿðòäèð. Åùòèéàòà âÿ ÿâëàéà ÿñàñÿí áó øÿðò ïèñè-éàõøûäàí àéûðàí (ìóìÿééèç) óøàãà äà øàìèëäèð. Àììà ìóìÿééèç îëìàéàí âÿ âÿëèñè òÿðÿôèíäÿí òÿâàô åòäèðèëÿí óøàã ö÷öí áó øÿðòèí êå÷ÿðëè îëäóüó, åùòèéàòà ÿñàí ìþòÿáÿð îëñà áåëÿ, áÿëëè äåéèëäèð.
Ìÿñÿëÿ 301: ßýÿð åùðàìëû ñöííÿò îëìàäàí òÿâàô åäÿðñÿ, èñòÿð áàëèã îëñóí, èñòÿð éàõøû èëÿ ïèñè àéûðä åäÿ áèëÿí óøàã îëñóí, òÿâàôû ñÿùèù äåéèëäèð. ßýÿð òÿâàôû ñöííÿò îëìóø îëàðàã èêèíæè äÿôÿ éåðèíÿ éåòèðìÿñÿ, òÿâàôû òÿðê åäÿí øÿõñèí ùþêìöíäÿäèð. Ýÿëÿæÿê ìÿñÿëÿëÿðäÿ çèêð åäÿæÿéèìèç òÿâàôû òÿðê åäÿí øÿõñèí ùþêìëÿðè îíà äà øàìèëäèð.
Ìÿñÿëÿ 302: Ñöííÿò îëìàéàí ìöêÿëëÿô ìöñòÿòè îëàðñà, ìöñòÿòè îëäóüó èë ñöííÿò îëóá ùÿææ åäÿ áèëÿðñÿ èøêàëû éîõäóð. ßýÿð åäÿ áèëìÿñÿ ùÿææè ñöííÿò îëàíà ãÿäÿð òÿ’õèðÿ ñàëñûí. ßýÿð ùå÷ ñöííÿò îëìàñà, èñòÿð çÿðÿðäÿí, èñòÿð ÷îõ ÿçèééÿòäÿí îëñóí ùÿææèí âàæèá îëìàñû îíäàí ñàãèò îëìàç. Àììà åùòèéàòà ÿñàñÿí öìðÿäÿ âÿ ùÿææ äÿ ùÿì þçö øÿõñÿí òÿâàô åòìÿëèäèð ùÿì äÿ òÿâàô ö÷öí íàèá òóòìàëûäûð. Íàèá òÿâàô åòäèêäÿí ñîíðà þçö òÿâàô íàìàçûíû ãûëìàëûäûð.
5) Þâðÿòè þðòìÿê. Åùòèéàòà ÿñàñÿí, þâðÿòè íàìàçäà þðòöëìÿñè ëàçûì îëàí ìèãäàð äà òÿâàôäà äà þðòìÿëèäèð. Ùÿòòà, åùòèéàò âÿ ÿâëàéà ÿñàñÿí, íàìàç ãûëàíûí ïàëòàðûíäà âÿ þâðÿò þðòöëìÿñè ùàããûíäà ëàçûì îëàí áöòöí øÿðòëÿð, òÿâàôäà äà êå÷ÿðëèäèð.
Òÿâàôûí âàæèá îëàíëàðû ñÿêêèçäèð:
1-2) òÿâàôûí áöòöí äþâðëÿðèíè Ùÿæÿðóë-ßñâÿääÿí áàøëàéûá âÿ îðàäà òàìàìëàìàãäûð.
Çàùèðÿ ÿñàñÿí îíóí ùàðàäàí áàøëàñà îðàäà òàìàìëàìàëûäûð. ßââÿëäÿí òÿâàôûí ÿââÿëèíäÿí àõûðûíà ãÿäÿð áÿäÿíèí òàìàìèëÿ Ùÿæÿðäÿí êå÷ìÿñè åùòèéàòà ÿñàñÿíäèð. Áó åùòèéàòà ÿìÿë åäÿ áèëìÿê ö÷öí áèðèíæè äþâðÿäÿ Ùÿæÿðäÿí ÿââÿë áèð ìèãäàð ãàáàãäà äàéàíìàñû, íèééÿò åäèá Ùÿæÿðóë-ßñâÿäèí äöç ãàðøûñûíäàí áàøëàéûá éåääè äÿôÿ òÿâàô åòìÿñè, éåääèíæè äþâðöí ñîíóíäà Ùÿæÿð-óë-ßñâÿäè áèð àç êå÷ìÿñè âÿ èëê áàøëàäûüû éåðäÿ òÿâàôû ñîíà ÷àòäûðìàãû, ãÿñä åòìÿñè êèôàéÿòäèð. Áåëÿëèêëÿ ùÿãèãÿòÿí áàøëàíüûæû Ùÿæÿðäÿí îëäóüóíó ñîíó äà Ùÿæÿðäÿ îëäóüóíà äàèð ÿìèí îëàð âÿ éÿãèíëèê ùèññ åäÿð.
3) Êÿ’áÿíè, òÿâàô åòäèéè âàõò þçöíöí ñîë òÿðÿôèíäÿ ñàõëàìàã.
Áóíà ýþðÿ, èñòÿð Êÿ’áÿíèí ñöòóíóíó þïìÿê ö÷öí, èñòÿðñÿ äÿ áàøãà áèð ñÿáÿáÿ ýþðÿ âÿ éà æÿìèééÿòèí ñûõëûæûíà ýþðÿ Êÿ’áÿéÿ öçöíö, àðõàñûíû âÿ éà ñàü òÿðÿôèíè ÷åâèðìÿñè òÿâàôûí î ùèññÿñèíè ïîçàð. Î ùèññÿ òÿâàôäàí ñàéûëìàç.
Çàùèðÿí, Êÿ’áÿíèí ñàü òÿðÿôäÿ îëìàñûíäà, öðôöí ñîë òÿðÿôèíäÿäèð äåìÿñèäèð. Íåæÿ êè, Ïåéüÿìáÿð (ñ.à.â.)-èí ñöâàðè ùàëäà òÿâàô åòìÿñèíäÿí çàùèð îëóð. Áó ñÿáÿáÿ ýþðÿ Êÿ’áÿíèí ñîë òÿðÿôäÿ îëìàñûíà ÿìèí îëìàã ö÷öí ÷îõ äèããÿò åòìÿê, Êÿ’áÿíèí äþðä ñöòóíóíà âÿ Ùèæðè-Èñìàèë ãàïûñûíà ÷àòàí âàõò áÿäÿíè ÷åâèðìÿéÿ åùòèéàæ éîõäóð.
4) Ùèæðè-Èñìàèëè òÿâàôûí äàõèëèíäÿ ñàõëàìàã. Éÿ’íè Ùèæðè-Èñìàèëèí õàðèæèíäÿí òÿâàô åòìÿëèäèð. Àììà íÿ è÷èíäÿí íÿ äÿ äèâàðûíûí öñòöíäÿí òÿâàô åòìÿëèäèð.
5) Òÿâàô åäÿí øÿõñ, ýÿðÿê Êÿ’áÿäÿí âÿ Øÿçèðâàíûí õàðèæèíäÿ ùÿðÿêÿò åòñèí. Êÿ’áÿíèí ÿòðàôûíûí áÿ’çè ùèññÿëÿðèíäÿ àëò ãèñèìäÿ Øÿçèðâàí äåéèëÿí áèð ÷ûõûíòû âàðäûð. Áó ÷ûõûíòûíûí Êÿ’áÿäÿí ñàéûëäûüû ìÿøùóð ýþðöøä Òÿ’ìèð åäèëäèéè âàõò Êÿ’áÿíèí äèâàðû ÿñë éåðèíäÿí äàùà ýåðèäÿ áèíà îëóíìóøäóð.
6) Éåääè äÿôÿ Êÿ’áÿíè òÿâàô åòìÿëèäèð. Áóíäàí àç òÿâàô åòñÿ, éåòÿðëè äåéèëäèð. Ýÿëÿæÿê ìÿñÿëÿëÿðäÿ áÿéàí îëóíàæàüû êèìè, ãÿñäÿí éåääèäÿí ÷îõ òÿâàô åäÿðñÿ, òÿâàô áàòèë îëóð.
7) Éåääè äþâð, öðôöí íÿçÿðèíäÿ àðäûæûë (äàëáàäàë) ùåñàá îëóíìàëûäûð. Éÿ’íè ÷îõ àðà âåðìÿäÿí áèð-áèðèíèí àðäûíæà éåðèíÿ éåòèðèëñèí. ßëáÿòòÿ ýÿëÿæÿê ìÿñÿëÿëÿðäÿ áÿéàí îëóíàæàã áèð íå÷ÿ éåðäÿ àðäûæûë îëìàñû øÿðò äåéèëäèð.
8) Òÿâàô åäÿí Êÿáÿíè þç èñòÿéè èëÿ äþâðÿ âóðìàëûäûð. Áóíà ýþðÿ òÿâàô çàìàíû æàìààòûí ñûõëûüû âÿ éà áàøãà ñÿáÿáÿ ýþðÿ ãåéðè-èõòèéàðè ùàëäà òÿâàô åäÿðñÿ éåòÿðëè äåéèëäèð. Ýÿðÿê îíó éåíèäÿí éåðèíÿ éåòèðñèí.
Ìÿñÿëÿ 303: Ôÿãèùëÿð àðàñûíäàêû ìÿøùóð ýþðöøÿ ýþðÿ òÿâàô, Êÿ’áÿ èëÿ Ùÿçðÿòè Èáðàùèì (ÿ.ñ.)-ûí ìÿãàìû àðàñûíäà éåðèíÿ éåòèðèëìÿëèäèð. Áó ìÿñàôÿ èñÿ 26 äèðñÿê éàðûì îëäóüó, éÿ’íè òÿõìèíÿí 12 ìåòð îëäóüó ñþéëÿíèëìèøäèð. Ùèæðè Èñìàèë òÿâàô ùöäóäëàðû è÷èíäÿ îëäóüóíäàí Ùèæð òÿðÿôèíäÿ òÿâàô ö÷öí ñàäÿæÿ àëòû éàðûì äèðñÿê, éÿ’íè òÿõìèíÿí ö÷ ìåòð éåð ãàëàæàãäûð. Àììà çèêð îëóíàí ìèãäàðäàí ÷îõ òÿâàô åòìÿíèí æàèç îëìàñû óçàã ýþðöø äåéèëäèð. Õöñóñèëÿ äÿ çèêð îëóíàí ìèãäàðû òÿâàô åòìÿñè ÷ÿòèí îëàí âÿ éà ÿçèééÿòÿ ñÿáÿá îëàí øÿõñëÿðÿ æàèçäèð. Àììà èìêàíû îëäóüó òÿãäèðäÿ åùòèéàòà ÿìÿë åòìÿê ÿâëàäûð.
Ìÿñÿëÿ 304: ßýÿð òÿâàô åäÿí òÿâàô ùöäóäëàðûíäàí õàðèæ îëóá Êÿ’áÿéÿ äàõèë îëñà, òÿâàôû áàòèë îëàð âÿ éåíèäÿí éåðèíÿ éåòèðìÿê ëàçûìäûð. ßýÿð òÿâàô ùöäóäëàðûíäàí òÿâàôûí éàðûñûíäàí ñîíðà õàðèæ îëàðñà, òÿâàôû òàìàìëàéûá, éåíèäÿí éåðèíÿ éåòèðìÿñè ÿâëàéà ÿñàñÿíäèð.
Ìÿñÿëÿ 305: ßýÿð òÿâàô ùöäóäëàðûíäàí Øÿçèðâàíà äîüðó ýåòñÿ, éÿ’íè Øÿçèðâàíûí öçÿðèíäÿ îëàðñà, êÿíàðà ÷ûõäûüû ìèãäàðäà òÿâàôû áàòèëäèð. Î ìèãäàðû éåíèäÿí éåðèíÿ éåòèðìÿëèäèð. Òÿâàôû òàìàìëàäûãäàí ñîíðà èêèíæè äÿôÿ éåðèíÿ éåòèðìÿñè ìöñòÿùÿáá åùòèéàòà ÿñàñÿíáèð. Ùÿì÷èíèí ìöñòÿùÿáá åùòèéàòà ÿñàñÿí, òÿâàô åäÿí øÿõñ ÿëèíè Êÿ’áÿíèí äèâàðûíà òÿðÿô óçàòìàëûäûð.
Ìÿñÿëÿ 306: ßýÿð òÿâàô åäÿí Ùèæðè-Èñìàèëèí áèð ýèðèøèíäÿí äàõèë îëóá î áèðè ýèðèøäÿí õàðèæ îëàðñà, áèëìÿäÿí âÿ éà óíóòäóüóíà ýþðÿ îëñà áåëÿ, áó äþâð áàòèë îëàð. Ýÿðÿê ùÿìèí äþâðÿíè éåíèäÿí éåðèíÿ éåòèðñèí. Åùòèéàò ìöñòÿùÿáá îäóð êè, òÿâàôû òàìàìëàäûãäàí ñîíðà éåíèäÿí éåðèíÿ éåòèðñèí. ßýÿð òÿâàô åäÿí ùèæðèí äèâàðûíäàí éóõàðûíû òÿâàô åòñÿ, åùòèéàòà ÿñàñÿí åéíè ùþêìö äàøûéûð. ßâëà åùòèéàòà ÿñàñÿí òÿâàô åäÿí, ÿëèíè äÿ ùèæðèí äèâàðûíûí öçÿðèíÿ ãîéìàñûí.
Ìÿñÿëÿ 307: Ìöñòÿùÿáá òÿâàôû ãÿñäÿí ñàõëàìàã æàèçäèð. Ùÿì÷èíèí âàæèá òÿâàôû äà, âàæèá áèð èø ö÷öí ñàõëàìàã æàèçäèð. Ùÿòòà çàùèðÿ ÿñàñÿí, ìöòÿëÿãÿí çÿðóðèééÿò ö÷öí îëìàñàäà ýàèçäèð.
Ìÿñÿëÿ 308: ßýÿð òÿâàô åäÿí âàæèá òÿâàôû äÿëèëñèç îëàðàã ñàõëàéàðñà, äþðäöíæö äþâðÿ òàìàìëàíìàäàí ÿââÿë îëñà, òÿâàô áàòèëäèð. Éåíèäÿí òÿâàô åòìÿñè ëàçûìäûð. Äþðäöíæö äþâðäÿí ñîíðà ñàõëàéàðñà, åùòèéàòà ÿñàñÿí î òÿâàôû òàìàìëàéûá èêèíæè äÿôÿ òÿêðàð éåðèíÿ éåòèðìÿëèäèð. Àììà ìöñòÿùÿáá îëàí òÿâàôäà ñàõëàäûüû äþâðÿäÿí, äàâàì åäèá òàìàìëàéà áèëÿð. Äþðäöíæö äþâðÿäÿí ÿââÿë âÿ éà ñîíðà îëñà äà, åéíè ùþêìö äàøûéûð. Òÿâàôûí àðäûæûëëûüû öðôöí íÿçÿðèíäÿ ïîçóëìàìûø îëìàëûäûð.
Ìÿñÿëÿ 309: ßýÿð ãàäûí òÿâàô çàìàíûíäà ùåéç ãàíû ýþðÿðñÿ, îíó äÿðùàë ñàõëàéûá Ìÿñæèä-óë-Ùÿðàìäàí ÷ûõìàñû âàæèáäèð. Òÿâàôûí ùþêìö èñÿ 291-æè ìÿñÿëÿäÿ çèêð îëóíìóøäóð. Òÿâàô çàìàíû ùÿäÿñ áàø âåðñÿ, áÿäÿíè âÿ éà ïàëòàðûíûí íÿæèñ îëäóüóíó àíëàéàðñà. Ùþêìö 285 âÿ 300-æö ìÿñÿëÿäÿ çèêð îëóíìóøäóð.
Ìÿñÿëÿ 310: ßýÿð òÿâàô åäÿí øÿõñ, âàæèá òÿâàôû ùÿð ùàíñû áèð õÿñòÿëèéÿ ýþðÿ, éàõóä þçö âÿ éà áàøãà ìþ’ìèí áèð ãàðäàøûíûí âàæèá áèð èøè ö÷öí òÿâàôû êÿñìÿê ìÿæáóðèééÿòèíäÿ ãàëñà, äþðäöíæö äþâðÿ òàìàìëàíìàäàí ÿââÿë îëñà çàùèðÿ ÿñàñÿí, òÿâàôû áàòèëäèð. Òÿâàôû éåíèäÿí éåðèíÿ éåòèðìÿê ëàçûìäûð. ßýÿð äþðäöíæö äþâðÿäÿí ñîíðà îëñà, çàùèðÿí òÿâàôû ñÿùèùäèð. Áóíà ýþðÿ ýåðÿ äþíäöêäÿí ñîíðà òÿâàôû êÿñäèéè éåðäÿí äàâàì åäèá òàìàìëàìàëûäûð. ßâëà åùòèéàòà ÿñàñÿí, áó òÿâàôû òàìàìëàäûãäàí ñîíðà èêèíæè äÿôÿ òÿêðàðëàìàëûäûð. Àììà ìöñòÿùÿáá òÿâàôäà îíó êÿñäèéè éåðäÿí òàìàìëàìàñû æàèçäèð. Ùÿð íÿ ãÿäÿð òÿâàôû, êÿñìÿäÿí ÿââÿë éåðèíÿ éåòèðäèéè ìèãäàðû äþðä äþâðÿäÿí àç îëñà áåëÿ, èñòÿð îíó êÿñìÿê çèêð îëóíàí ñÿáÿáëÿðäÿí îëñóí âÿ éà îëìàñûí, îíó êÿñäèéè éåðäÿí òàìàìëàìàñû æàèçäèð.
Ìÿñÿëÿ 311: Òÿâàô åäÿðêÿí îòóðìàã âÿ éà óçàíìàã æàèçäèð. ßýÿð îòóðìàã âÿ éà óçàíìàã, öðôöí íÿçÿðèíäÿ àðäûæûëëûüû ïîçóëìàéàí ìèãäàðäà îëìàëûäûð. Àììà îíó òÿê áèð ÿìÿë îëìàãäàí ÷ûõàðàæàã øÿêèëäÿ óçàäàðñà, òÿâàô áàòèëäèð. Òÿâàôû òÿêðàð éåðèíÿ éåòèðìÿëèäèð.
Ìÿñÿëÿ 312: ßýÿð òÿâàô åäÿí øÿõñ âàæèá áèð íàìàçûí ôÿçèëÿòëè âàõòûíà éàõóä, æàìààò íàìàçûíà éåòèøÿ áèëìÿê ö÷öí âÿ éà âàõòû äàðàëàí ìöñòÿùÿáá áèð íàìàçû ãûëìàã ö÷öí òÿâàôû ñàõëàéàðñà, íàìàçû ãûëäûãäàí ñîíðà îíó ñàõëàäûüû éåðäÿí äàâàì åäèá òàìàìëàìàñû æàèçäèð. Ùÿì÷èíèí äþðäöíæö äþâðÿ òàìàìëàìàäàí ÿââÿë âÿ éà ñîíðà, èñòÿð òÿâàô âàæèá îëñóí, èñòÿð ìöñòÿùÿáá, åéíè ùþêìö äàøûéûð. ßýÿð âàæèá òÿâàôûí äþðäöíæö äþâðÿñè òàìàìëàíìàäàí ÿââÿë ñàõëàéàðñà, òàìàìëàäûãäàí ñîíðà îíó éåíèäÿí éåðèíÿ éåòèðìÿñè åùòèéàòà ÿñàñÿíäèð.
Ìÿñÿëÿ 313: ßýÿð ñÿùâÿí âÿ éà óíóòäóüóíà ýþðÿ áÿ’çè äþâðÿëÿðè âÿ éà áèð äþâðÿíèí áÿ’çè ùèññÿëÿðèíè éåðèíÿ éåòèðìÿçñÿ, öðôöí íÿçÿðèíäÿ àðäûæûë-ëûüûí ïîçóëìàñû òÿñäèã îëóíìàìûø éàäûíà äöøñÿ, ýåðè ãàëàí ùèññÿñèíè éåðèíÿ éåòèðäèêäÿí ñîíðà òÿâàôû ñÿùèùäèð. ßýÿð àðäûæûëëûüûí ïîçóëìàñû öðôöí íÿçÿðèíäÿ òÿñäèã îëóíäàí ñîíðà éàäûíà äöøñÿ, óíóäóëàí ìèãäàð áèð, èêè âÿ éà ö÷ äþâðÿ îëàðñà, îíó éåðèíÿ éåòèðäèêäÿí ñîíðà òÿâàôû ñÿùèù îëàð.
ßýÿð ãàëàí ùèññÿíè øÿõñÿí þçö éåðèíÿ éåòèðÿ áèëìÿñÿ âÿòÿíÿ ãàéûòäûãäàí ñîíðà òÿâàôûíûí íàòàìàì îëäóüó éàäûíà äöøñÿ áåëÿ, òÿâàôû òàìàìëàìàã ö÷öí íàèá òóòìàëûäûð. ßýÿð óíóäóëàí ìèãäàð ö÷ äþâðÿäÿí ÷îõ îëàðñà, åùòèéàòà ÿñàñÿí, ãàëàí ùèññÿíè éåðèíÿ éåòèðñèí âÿ èêèíæè äÿôÿ òÿâàôû òÿêðàðëàñûí.
Òÿâàôûí äþâðëÿðèíè àðòûðìàüûí áåø ùàëû âàðäûð:
1) Òÿâàô åäÿí øÿõñ, ÿëàâÿ åòäèéè äþâðÿíè, éåðèíÿ éåòèðìÿêäÿ îëäóüó éà äèýÿð òÿâàôûí ùèññÿñè îëäóüóíó ãÿñä åòìÿìÿëèäèð. Ìöñÿòÿùÿáá äöøöíæÿ èëÿ éåðèíÿ éåòèðñÿ, áåëÿ ÿëàâÿ òÿâàôû áàòèë åòìÿç.
2) Òÿâàôà áàøëàéàðêÿí ÿëàâÿ äþâðÿíè, éåðèíÿ éåòèðìÿê èñòÿäèéè òÿâàôûí áèð ùèññÿñè îëìàñû íèééÿòè èëÿ éåðèíÿ éåòèðìÿê èñòÿñÿ, øöáùÿñèç îëàðàã òÿâàô áàòèë îëàð. Ýÿðÿê òÿâàôû éåíèäÿí éåðèíÿ éåòèðñèí. Ùÿì÷èíèí òÿâàô åäÿí âàõò áåëÿ áèð íèééÿò åäÿðñÿ âÿ íèééÿò åòäèéè ÿëàâÿ äþâðÿíè éåðèíÿ éåòèðñÿ åéíè ùþêìö äàøûéûð. Àììà ÿëàâÿ åòäèéè äþâðÿëÿðè éåðèíÿ éåòèðìÿñÿ, äåéèëÿí íèééÿòäÿí ãàáàã ÿìÿë åòäèéè äþâðÿëÿðèí áàòèë îëìàñû, èøêàëëûäûð.
3) Òÿâàôû áèòèðäèêäÿí ñîíðà öðôöí íÿçÿðèíäÿ àðäûæûëëûãûí ïîçóëìàñû òÿñäèã îëóíìàìûø, òÿçÿ áèòèðäèéè òÿâàôûí áèð ùèññÿñè, îëìàãû ãÿñäè èëÿ áèð äþâðÿ ÿëàâÿ åòñÿ âÿ áó ãÿñäè òÿâàôû òàìàìëàäûãäàí ñîíðà åòñÿ, áó ùàëäà òÿâàô áàòèëäèð.
4) Éåðèíÿ éåòèðìÿêäÿ îëäóüó òÿâàôäàí áàøãà áèð òÿâàôûí ùèññÿñè îëàðàã ÿëàâÿ åòäèéèíè ãÿñä åäÿðñÿ, áèðèíæè òÿâàôûí éåääèíæè äþâðÿñèíè òàìàìëàäûãäàí ñîíðà âÿ èêèíæè òÿâàôûí äþâðÿëÿðèíè òàìàëàéàðñà, áó ùàëäà ÿëàâÿ äþâðÿíèí ìþâæóäëóüó ùàñèë îëìóð. Áåëÿ ñÿáÿáäÿí äþâðÿëÿðèí ÿëàâÿ îëóíìàñû òÿâàôû áàòèë åòìÿç. Ëàêèí èêè òÿâàôûí, àðàñûíäà òÿâàô íàìàçû ãûëàðàã àðà âåðìÿäÿí äàëáàäàë éåðèíÿ éåòèðäèéè ö÷öí áàòèë îëìàñûäà ìöìêöíäöð. Ùÿð èêè òÿâàô èñòÿð âàæèá, èñòÿð áèðè ìöñòÿùÿáá äèýÿðè âàæèá îëñóí éåíÿ äÿ æàèç äåéèëäèð. Àììà ùÿð èêè òÿâàô ìöñòÿùÿáá îëàðñà, ìÿêðóù îëñà äà, æàèçäèð.
5) ßëàâÿ îëàí äþâðÿíè, ùàë-ùàçûðäà éåðèíÿ éåòèðìÿêäÿ îëäóüó òÿâàôûí äåéèë, áàøãà áèð òÿâàôûí äþâðÿñè îëäóüóíó ãÿñä åäÿðñÿ, áèðèíæè òÿâàôûí éåääè äþâðÿñèíè òàìàìëàäûãäàí ñîíðà, èêèíæè òÿâàôû éà ÿñëÿí, âÿ éà íàòàìàì éåðèíÿ éåòèðÿðñÿ, áó ùàëäà íÿ òÿâàôû ÿëàâÿ åòìÿéèá, íÿ äÿ èêè òÿâàôû àðäûæûë îëàðàã ôàñèëÿñèç éåðèíÿ éåòèðèáäèð. Àììà áÿ’çè ùàëëàðäà ãöðáÿò ãÿñäè åòìÿäèéèíÿ ýþðÿ òÿâàôûí áàòèë îëìàñû äà ãöðáÿò ãÿñäè åòìÿäèéèíÿ ýþðÿ òÿâàôûí ÿââÿëèíäÿí èêè òÿâàôû àðäûæûë îëàðàã éåðèíÿ éåòèðìÿéè, èêè òÿâàôû àðäûæûë éåðèíÿ éåòèðìÿíèí ùàðàì âÿ áàòèë îëäóüóíó áèëÿ-áèëÿ, ãÿñä åäÿðñÿ áàòèëäèð. Òÿâàô åäÿí áèð ìöêÿëëÿô, áàòèë îëäóüóíó áèëÿ-áèëÿ áàòèë áèð ÿìÿëè éåðèíÿ éåòèðìÿéè ãÿñä åäÿðñÿ, ÿìÿëäÿ èêè òÿâàôû àðäûæûë ôàñèëÿñèç éåðèíÿ éåòèðìÿñÿäÿ, îíóí ö÷öí ãöðáÿò ãÿñäè ùàñèë îëìàç.
Ìÿñÿëÿ 310: ßýÿð òÿâàôûíûí äþâðÿëÿðèíè ñÿùâÿí àðòûã éåðèíÿ éåòèðñÿ, áåëÿ êè, «Èðàã» ñöòóíóíà ÷àòàíäàí ñîíðà éàäûíà äöøñÿ, àðòûã äþâðÿëÿðè áèð áöòþâ òÿâàôà ÷àòäûðûá òàìàìëàìàëûäûð. Åùòèéàò áóäóð êè, èêèíæè òÿâàôû âàæèá éà ìöñòÿùÿáá îëäóüóíó òÿ’éèí åòìÿäÿí ãöðáÿò ãÿñäè èëÿ òàìàìëàìàëûäûð. Îíäàí ñîíðà äà äþðä ðöêÿò íàìàç ãûëìàëûäûð. ßôçÿë áÿëêÿ åùòèéàò áóäóð êè, îíëàðûí àðàñûíäà ôàñèëÿ ãîéñóí. Äåìÿëè èêè ðöêÿò äÿ ñÿ’éäÿí ñîíðà ìöñòÿùÿáá òÿâàô ö÷öí íàìàç ãûëìàëûäûð. Èðàãè ñöòóíà ÷àòìàçäàí ÿââÿë éàäûíà äöøñÿ äÿ áó ùþêìÿ ÿìÿë åòìÿéè åùòèéàòà ÿñàñÿíäèð.
Ìÿñÿëÿ 315: ßýÿð òÿâàô åäÿí, òÿâàôäàí éà øÿêê åòäèéè ìÿùÿëäÿí êå÷äèêäÿí ñîíðà, ìÿñÿëÿí öðôöí íÿçÿðèíäÿ àðäûæûëëûüûí ïîçóëìàñû òÿñäèã îëóíäóãäàí ñîíðà òÿâàôûíà øÿêê åòäèéè ùàëäà, áèð äþâðÿ ÿëàâÿ åòìÿê èñòÿñÿ âÿ öðô áó äþâðÿíè ãàáàãêû, äþâðÿëÿð èëÿ áèðëèêäÿ áèð éåýàíÿ ÿìÿë ùåñàá åòìÿñÿ âÿ òÿâàô íàìàçûíà áàøëàäûãäàí ñîíðà øÿêê åòñÿ, ùÿð èêè ùàëäà äà øÿêêèíÿ åùòèìàë âåðìÿìÿëèäèð.
Ìÿñÿëÿ 316: ßýÿð éåääè äþâðÿíè éåðèíÿ éåòèðäèé éÿãèíëèéè îëñà, àììà çàìàíäà ÿëàâÿ äþâðÿäÿ åòäèéèíÿ åùòèìàë âåðÿðñÿ, ìÿñÿëÿí éåðèíÿ éåòèðäèéè ñîí äþâðÿ ñÿêêèçèíæè äþâðÿ îëäóüóíà åùòèìàë âåðÿðñÿ, øÿêêèíÿ å’òèíà åòìÿìÿëèäèð. Î äþâðÿ ÿùâÿòÿ ÿñàñÿí ðèæà ãÿñäè èëÿ òàìàìëàíìàëûäûð. Ñîíðà èñÿ òÿâàôû èêèíæè äÿôÿ éåðèíÿ éåòèðìÿëèäèð.
Ìÿñÿëÿ 317: ßýÿð äþâðÿíèí ñîíóíäà âÿ éà îðòàëàðûíäà, ö÷ èëÿ äþðä, áåø èëÿ àëòû âÿ éà éåääèäÿí àç îëàí áàøãà äþâðÿëÿðäÿ øÿêê åäÿðñÿ, òÿâàô áàòèëäèð. Ùÿòòà äþâðÿíèí àõûðûíäà àëòû èëÿ éåääè øÿêê åäÿðñÿ äÿ òÿâàô áàòèëäèð. Ùÿì÷èíèí ñàéëàðû áóíäàí ÷îõ âÿ éà àç îëäóüóíó åùòèìàë âåðñÿ, ìÿñÿëÿí àõûðûíæû äþâðÿíèí àëòûíæû, éåääèíæè âÿ éà ñÿêêèçèíæè îëäóüóíó øÿêê åòñÿ, òÿâàô áàòèëäèð.
Ìÿñÿëÿ 318: ßýÿð àëòû èëÿ éåääè àðàñûíäà øÿêê åòñÿ âÿ øÿðè ùþêìö áèëìÿäèéèíè ýþðÿ àëòû îëäóüóíà ãÿðàð âåðñÿ âÿ òÿâàôû äà òàìàìëàñà, áó áèëìÿìÿçëèê òÿâàôû éåíèëÿìÿê âàõòû êå÷ÿíÿ ãÿäÿð äàâàì åòñÿ, óçàã äåéèë êè, òÿâàôû ñÿùèùäèð.
Ìÿñÿëÿ 319: Òÿâàô åäÿíèí þç äþâðÿëÿðèíèí ñàéûíû îíóíëà òÿâàô åäÿí øÿõñèí äþâðÿëÿðèíèí ñàéû èëÿ ñàéìàñû æàèçäèð. Ëàêèí î øÿõñèí äþâðÿëÿðèí ñàéûíäà éÿãèíëèéè îëìàëûäûð.
Ìÿñÿëÿ 320: ßýÿð ìöñòÿùÿáá áèð òÿâàôûí äþâðÿëÿðèíäÿ øÿêê åäÿðñÿ, áèíàíû ÿí àç îëàíà ãîéìàëûäûð. Éÿ’íè ö÷ èëÿ äþðä àðàñûíäà øÿêê åòñÿ, áèíàíû ö÷ÿ ãîéìàëûäûð. Áó ùàëäà òÿâàôû ñÿùèùäèð.
Ìÿñÿëÿ 321: ßýÿð öìðÿéè-òÿìÿòòþäÿ øÿðè ùþêìö áèëÿðÿê âÿ éà áèëìÿéÿðÿê, ãÿñäÿí òÿâàôû òÿðê åòñÿ, ßðÿôÿ ýöíöíöí çþùðöíÿ ãÿäÿð òÿâàôûí âÿ öìðÿéè-òÿìÿòòþíöí ãàëàí ÿìÿëëÿðèíè éåðèíÿ éåòèðÿ áèëìÿñÿ, öìðÿñè áàòèë îëàð. Åùòèéàòà ÿñàñÿí, ÿýÿð øÿðè ùþêìö áèëìÿäèéè òÿãäèðäÿ, áèð äÿâÿ êÿôôàðÿ îëàðàã âåðìÿëèäèð. Áó ìÿñÿëÿäÿ çèêð îëóíàíëàðûí ùàìûñû òÿâàôà àèä ìÿñÿëÿëÿðäÿ äåéèëìèøäèð. Ùÿì÷èíèí òÿâàôû ÿëèäÿí éåðèíÿ éåòèðìÿñÿ âÿ èêèíæè äÿôÿ äÿ éåðèíÿ éåòèðÿ áèëìÿñÿ, ùÿææè áàòèë îëóð. Åùòèéàòà ÿñàñÿí øÿðè ùþêìö áèëìÿäèéè òÿãäèðäÿ áèð äÿâÿäÿ êÿôôàðÿ îëàðàã âåðìÿëèäèð.
Ìÿñÿëÿ 322: ßýÿð òÿâàôû óíóòãàíëûüà ýþðÿ éåðèíÿ éåòèðìÿñÿ, âàõò êå÷ìÿìèø éàäûíà äöøñÿ îíó éåðèíÿ éåòèðìÿëèäèð. ßçùÿðÿ ÿñàñÿí, îíó îíó éåðèíÿ éåòèðäèêäÿí ñîíðà ñÿ’éè äÿ éåíèäÿí éåðèíÿ éåòèðìÿëèäèð. ßýÿð âàõò êå÷äèêäÿí ñîíðà éàäûíà äöøñÿ, ìÿñÿëÿí ßðàôàòäà äàéàíàíà ãÿäÿð öìðÿéè-òÿìÿòòþäÿ òÿâàôûíû óíóòìàñû êèìè, Çè-ùèææÿ àéû ñîíà ÷àòàíà ãÿäÿð ùÿææ òÿâàôûíû óíóòäóüó òÿãäèðäÿ, îíó ãÿçà åòìÿñè âàæèáäèð. ßâëà âÿ åùòèéàòà ÿñàñÿí, îíäàí ñîíðà ñÿ’éè äÿ éåíèäÿí éåðèíÿ éåòèðìÿëèäèð. ßýÿð þçö ãÿçà åäÿ áèëìÿéÿæÿéè áèð ùàëäà éàäûíà äöøñÿ, ìÿñÿëÿí âÿòÿíÿ äþíäöêäÿí ñîíðà éàäûíà äöøñÿ, íàèá òóòóá éåðèíÿ éåòèðìÿëèäèð.
Ìÿñÿëÿ 323: ßýÿð ùÿææ òÿâàôûíû óíóäóá, âÿòÿíÿ ãàéûòäûãäàí ñîíðà þç ãàäûíû èëÿ éàõûíëûã åäÿðñÿ, áèð ãóðáàíëûã Ìèíàéà ýþíäÿðìÿñè âàæèáäèð. ßýÿð öìðÿ òÿâàôûíû óíóòñà Ìÿêêÿéÿ ýþíäÿðìÿëèäèð. Ãóðáàíëûüûí ãîéóí îëìàñû êèôàéÿòäèð.
Ìÿñÿëÿ 324: ßýÿð òÿâàôû óíóäñà âÿ þçö ãÿçà åäÿ áèëÿæÿéè ùàëäà éàäûíà äöøñÿ, åùðàìäàí õàðèæ îëñà äà, îíóí ãÿçàñûíû éåðèíÿ éåòèðìÿê âàæèáäèð. Éåíèäÿí åùðàì áàüëàìàüà åùòèéàæ éîõäóð. ßýÿð Ìÿêêÿäÿí õàðèæ îëäóãäàí ñîíðà éàäûíà äöøñÿ, 141-æè ìÿñÿëÿäÿ äåéèëÿí ùàëëàð èñòèñíà îëàðàã, Ìÿêêÿéÿ ãàéûäûá åùðàì áàüëàìàëûäûð.
Ìÿñÿëÿ 325: Åùðàìëûéà ùàðàì îëàí âÿ òÿâàôû éåðèíÿ éåòèðìÿêëÿ ùàëàë îëàí øåéëÿð, òÿâàôû óíóäàí øÿõñ ö÷öí ùàëàë äåéèëäèð. Àììà þçö éà íàèáè òÿâàôû éåðèíÿ éåòèðÿíäÿí ñîíðà ùàëàë îëàð.
Ìÿñÿëÿ 326: ßýÿð åùðàìëû, õÿñòÿëèê, áÿäÿí öçâöíöí ñûíìàñû âÿ éà áó êèìè ñÿáÿáëÿðÿ ýþðÿ, áàøãàñûíûí êþìÿéè èëÿ îëñà áåëÿ, øÿõñÿí þçö òÿâàôû éåðèíÿ éåòèðÿ áèëìÿñÿ îíó ÷èéèíÿ éàõóä àðàáàéà ìèíäèðìÿêëÿ áåëÿ îëñà, òÿâàô åòäèðìÿê âàæèáäèð. Åùòèéàò ìöñòÿùÿááÿ ÿñàñÿí, àéàãëàðû éåðÿ ñöðòöíÿí ùàëäà òÿâàô åòäèðñèíëÿð. ßýÿð áó øÿêèëäÿ äÿ òÿâàô ìöìêöí îëìàñà âÿ áó øÿõñèí íàèá òóòìàüà èìêàíû îëàðñà, îíóí òÿðÿôèíäÿí òÿâàôû éåðèíÿ éåòèðìÿê ö÷öí íàèá òóòìàëàðû âàæèáäèð. Èìêàíû îëìàäûüû òÿãäèðäÿ èñÿ, ìÿñÿëÿí ùóøñóç øÿõñ êèìè îëñà, îíóí âÿëèñè âÿ éà áàøãàñû îíóí éåðèíÿ íàèá òóòìàëûäûð. Ùÿì÷èíèí òÿâàô íàìàçûíäà äà, åùðàìëûíûí þçö íàìàçû ãûëà áèëÿðñÿ, þçö ãûëìàëûäûð. Àììà þçö ãûëà áèëìÿéèðñÿ éåðèíÿ íàìàçû ãûëìàñû ö÷öí íàèá òóòìàëûäûð. Ùåéç ãàíû ýþðÿí âÿ äîüäóãäàí ñîíðà ãàíû êÿñèëìÿéÿí ãàäûíà àèä îëàí ùþêìëÿð äàùà ÿââÿë òÿâàôûí øÿðòëÿðèíäÿ áÿéàí îëóíìóøäóð.
Öìðÿéè-òÿìÿòòþ âàæèáëÿðèíäÿí ö÷öí-æöñö òÿâàô íàìàçûäûð. Òÿâàô íàìàçû èêè ðöêÿòäÿí èáàðÿòäèð. Îíó òÿâàôäàí ñîíðà ãûëìàã ëàçûìäûð. Áó íàìàçûí ãûëûíìà ãàéäàñû âÿ êåéôèééÿòè ñöáù íàìàçû êèìèäèð. Àíæàã áó íàìàçû àñòà âÿ éà ùöíäöð ñÿñÿëÿ ãûëìàã îëàð. Áó íàìàçû Ùÿçðÿòè Èáðàùèì (ÿ.ñ.)-èí ìÿãàìûíà éàõûí îëàí áèð éåðäÿ ãûëìàã âàæèáäèð. Çàùèðÿ ÿñàñÿí, íàìàç ìÿãàìûí àðõàñûíäà ãûëûíìàëûäûð. Éÿ’íè ñàü âÿ éà ñîë òÿðÿôäÿ ãûëûíìàñûí. ßýÿð ìÿãàìûí àðõàñûíäà âÿ éàíûíäà íàìàçû ãûëà áèëìÿñÿ åùòèéàò áóäóð êè, áèð íàìàç ìÿãàìûí éàíûíäà, èñòÿð ñîë âÿ éà ñàü òÿðÿôèíäÿ îëñóí, áèð íàìàçäà ìÿãàìäàí óçàãäà, ëàêèí îíóí àðõà òÿðÿôèíäÿ ãûëìàëûäûð. Áó èêèñèíäÿí áèðèíè ùàíñû ìöìêöí îëñà îíó ãûëìàëûäûð. ßýÿð ùå÷ áèðèíè éåðèíÿ éåòèðÿ áèëìÿñÿ, Ìÿñæèäèí ùàðàñûíäà ìöìêöí îëàðñà îðàäà äà ãûëìàëûäûð. Ëàêèí åùòèéàò ìöñòÿùÿááÿ ÿñàñÿí, áàæàðäûüû ãÿäÿð ìÿãàìà éàõûí áèð éåðäÿ ãûëìàëûäûð.
Åùòèéàò ìöñòÿùÿááÿ ÿñàñÿí, ñîíðàäàí ñÿ’éèí âàõòû äàðàëìàéàíà ãÿäÿð íàìàçû ìÿãàìûí éàíûíäà âÿ àðõàñûíäà ãûëìàñû ìöìêöí îëñà éåíèäÿí ãûëìàëûäûð. Áó ùþêì âàæèá òÿâàôà àèääèð. Ìöñòÿùÿáá òÿâàôûí íàìàçûíû èñÿ, ùÿòòà èõòèéàðè áåëÿ îëñà, Ìÿñæèäèí ùàðàñûíäà ãûëàðñà, æàèçäèð.
Ìÿñÿëÿ 327: Òÿâàô íàìàçûíûí âàæèá îëäóüóíó áèëäèéè ùàëäà ãÿñäÿí îëàðàã îíó ãûëìàéàí ùÿð åùðàìëûíûí ùÿææè åùòèéàòà ÿñàñÿí, áàòèëäèð.
Ìÿñÿëÿ 328: Åùòèéàòà ÿñàñÿí, òÿâàôäàí ñîíðà íàìàçû, òÿâàôäàí äÿðùàë ñîíðà éåðèíÿ éåòèðèëñèí. Éÿ’íè öðôöí íÿçÿðèíäÿ îíëàðûí àðàñûíäà ôàñèëÿ îëìàñûí.
Ìÿñÿëÿ 329: ßýÿð òÿâàô íàìàçûíû óíóäñà âÿ òÿâàôäàí ñîíðàêû ÿìÿëëÿðè, ìÿñÿëÿí ñÿ’éè, éåðèíÿ éåòèðäèêäÿí ñîíðà éàäûíà äöøñÿ, íàìàçû ãûëìàëûäûð. Éåðèíÿ éåòèðäèéè ÿìÿëëÿðè èñÿ éåíèäÿí éåðèíÿ éåòèðìÿñè, åùòèéàò îëìàñûíà áàõìàéàðàã, âàæèá äåéèëäèð. ßýÿð ñÿ’éè éåðèíÿ éåòèðÿí àíäà éàäûíà äöøñÿ, îíó ñàõëàñûí âÿ ìÿãàìûí àðõàñûíäà òÿâàô íàìàçû ãûëûá ñÿ’éè ñàõëàäûüû éåðäÿí äàâàì åäèá òàìàìëàìàëûäûð. ßýÿð Ìÿêêÿäÿí õàðèæ îëàíäàí ñîíðà éàäûíà äöøñÿ, åùòèéàòà ÿñàñÿí, ÷îõ çÿùìÿò âÿ ÿçèééÿòÿ ñÿáÿá îëìàéàí ùàëäà, ãàéûäûá íàìàçû éåðèíÿ éåòèðìÿëèäèð. Àììà ÿçèééÿòÿ ñÿáÿá îëàðñà ùàðàäà éàäûíà äöøñÿ îðàäà äà éåðèíÿ éåòèðìÿëèäèð. Èìêàíû îëñà áåëÿ, ùÿðÿìÿ ãàéûòìàñû âàæèá äåéèëäèð. Øÿðè ùþêìö áèëìÿéÿí èëÿ óíóäàí øÿõñèí ùþêìö åéíèäèð. Øÿðè ùþêìö áèëìÿìÿêäÿ òÿãñèðëè îëàíëà òÿãñèðñèçèí àðàñûíäà ùå÷ áèð ôÿðã éîõäóð.
Ìÿñÿëÿ 330: ßýÿð áèð øÿõñ, òÿâàô íàìàçû îíà âàæèá îëäóüó ùàëäà âÿôàò åòñÿ, áþéöê îüëóíà ãÿçà íàìàçû ùþêìëÿðèíäÿ ñþéëÿíèëÿí øÿðòëÿð ìþâæó îëñà, îíóí éåðèíÿ áó íàìàçû ãûëìàñû âàæèáäèð.
(Áó øÿðòëÿð «Òîâçèùóë ìÿñàèë» êèòàáûíäà ýåíèø èçàù îëóíóá.)
Ìÿñÿëÿ 331: Íàìàç ãûëàíûí ãèðàÿòè äöçýöí îëìàñà áåëÿ êè, ãèðàÿòèíè äöçÿëäÿ áèëìèðñÿ, ëàêèí áþéöê áèð ùèññÿñèíè äÿ äöçýöí îõóéà áèëèðñÿ áó øÿêèëäÿ íàìàç ãûëìàñû îíà êèôàéÿò åäÿð. Àììà áþéöê áèð ùèññÿñèíè äöçýöí îõóéà áèëìèðñÿ åùòèéàòà ÿñàñÿí, ùÿì îõóéà áèëäèéè ãÿäÿðèíè îõóìàëû, ùÿì äÿ Ãóð’àíûí äöçýöí îõóéà áèëäèéè àéÿëÿðèíäÿí îõóìàëûäûð. ßýÿð Ãóð’àíûí äèýÿð áþëöìëÿðèíäÿí äÿ áèð ùèññÿíè äöçýöí îõóéà áèëìèðñÿ, òÿñáèù äåìÿëèäèð.
ßýÿð âàõòû àç îëäóüóíäàí ãèðàÿòèí ùàìûñûíû äöçýöí îõóìàüû þéðÿíÿ áèëìèðñÿ, áþéöê áèð ùèññÿñèíè þéðÿíäèéè ùàëäà îíó îõóìàëû, þéðÿíÿ áèëìÿäèéè ùèññÿëÿðèí ÿâÿçèíäÿ Ãóð’àíûí äöçýöí îõóéà áèëäèéè àéÿëÿðèíäÿí îõóìàëûäûð. Áóíó äà áàæàðìàçñà òÿñáèù îõóìàüû êèôàéÿò åäÿð.
Áó äåéèëÿíëÿð «Ùÿìä» ñóðÿñèíèí îõóíìàüûíà àèä èäè. Àììà îíäàí ñîíðàêû ñóðÿíè îõóìàã, çàùèðÿ ÿñàñÿí, äöçýöí îõóìàüû áèëìÿéÿí âÿ þéðÿíìÿéè áàæàðìàéàí øÿõñÿ âàæèá äåéèëäèð. Áó ùþêì, ìöãÿññèð îëäóüó ùàëäà áåëÿ ãèðàÿòè äöçýöí îõóìàéàíà àèääèð. Àììà, ìöãÿññèð îëäóüó ùàëäà, î íàìàçû äåéèëÿí øÿêèëäÿ ãûëìàñû, ùÿì æàìààòëà, ùÿì äÿ þç éåðèíÿ ãûëìàñû ö÷öí íàèá òóòìàñû åùòèéàò - ìöñòÿùÿááäèð.
Ìÿñÿëÿ 332: ßýÿð ãèðàÿòèíèí äöçýöí îëìàäûüûíû áèëìèðäèñÿ âÿ áó áèëìÿìÿêäÿ ìÿçóð* èäèñÿ íàìàçû ñÿùèùäèð. Íàìàçäàí ñîíðà ãèðàÿòèíèí äöçýöí îëìàìàñûíäàí àýàù îëäóãäà áåëÿ íàìàçû èêèíæè äÿôÿ ãûëìàñû ëàçûì äåéèë. Àíæàã ìÿçóð äåéèëäèðñÿ, ãèðàÿòè äöçýöí øÿêèëäÿ þéðÿíäèêäÿí ñîíðà ýÿðÿê íàìàçû èêèíæè äÿôÿ ãûëñûí. Áó ùþêì Òÿâàô íàìàçûíû óíóòìàñû öçöíäÿí ãûëìàéàí øÿõñÿ äÿ øàìèë åäèëèð.
Ñÿôà âÿ Ìÿðâÿ àðàñûíäà ñÿ’é åòìÿê öìðåéè òÿìÿòòþ âàæèáëÿðèíäÿí äþðäöíæöñöäöð. Îíäà ãöðáÿò ãÿñäè âÿ èõëàñ ìþ’òÿáÿðäèð. Àììà þâðÿòè þðòìÿê âÿ ùÿäÿñäÿí âÿ íÿæàñÿòäÿí ïàê îëìàã ìþ’òÿáÿð äåéèëäèð. Ëàêèí, îíäà òÿùàðÿòÿ ðèàéÿò åòìÿñè äàùà éàõøûäûð.
Ìÿñÿëÿ 333: Ñÿ’é, Òÿâàô âÿ Òÿâàô íàìàçûíäàí ñîíðà éåðèíÿ éåòèðèëìÿëèäèð. ßýÿð áó èêèñèíäÿí ÿââÿë åäÿðñÿ, ýÿðÿê èêèíæè äÿôÿ îíëàðäàí ñîíðà éåðèíÿ éåòèðñèí. Èðÿëèäÿêè ìÿñÿëÿëÿðäÿ, Òÿâàôû óíóäóá ñÿ’éäÿí ñîíðà õàòûðëàéàí øÿõñ ùàããûíäà ùþêìö à÷ûãëàìûøäûã.
Ìÿñÿëÿ 334: Åùðàìëû øÿõñ ñÿ’é íèééÿòè åäÿðêÿí ñÿ’éèí öìðÿ âÿ éà ùÿææ ö÷öí îëäóüóíó òÿ’éèí åòìÿëèäèð.
Ìÿñÿëÿ 335: Ñÿ’é éåääè ùèññÿäèð. Áèðèíæè ùèññÿ Ñÿôàäàí áàøëàéûá Ìÿðâÿäÿ áàøà ÷àòûð. Èêèíæè ùèññÿ áèðèíæèíèí ÿêñèíÿäèð. Ö÷öíæöñö áèðèíæè êèìèäèð. Áåëÿ øÿêèëäÿ äàâàì åäÿð, òà éåääèíæè ùèññÿ Ìÿðâÿäÿ áàøà ÷àòìûø îëóð. Ñÿ’éèí ùÿð ùèññÿñèíäÿ èêè äàü àðàñûíäàêû áöòöí ìÿñàôÿíè ãÿò åòìÿê âàæèáäèð. Àììà ìöñòÿùÿáá åùòèéàò îëìàñûíà áàõìàéàðàã èêèñèíèí äÿ öçÿðèíÿ ÷ûõìàã âàæèá äåéèë.
Åùòèéàò áóäóð êè, àäû ÷ÿêèëÿí ìÿñàôÿ òàì äÿãèãëèêëÿ ãÿ’ò îëóíñóí. Éÿ’íè, áèðèíæè ùèññÿäÿ, ìÿñÿëÿí Ñÿôà äàüûíûí èëê ùèññÿñèíäÿí áàøëàéûá Ìÿðâÿ äàüûíûí èëê ùèññÿñèíÿ ÷àòûíæàéà ãÿäÿð ùÿðÿêÿò åòìÿëèäèð. Áó ãàéäà èëÿ ñÿ’éèí äèýÿð ùèññÿëÿðè äÿ éåðèíÿ éåòèðèëìÿëèäèð.
Ìÿñÿëÿ 336: ßýÿð áèðèíæè ùèññÿíè Ìÿðâÿäÿí áàøëàéàðñà, ñÿùâÿí éåðèíÿ éåòèðñÿ áåëÿ, éåðèíÿ éåòèðäèéèíè ëÿüâ åòìÿëè, éåíèäÿí Ñÿôàäàí áàøëàìàëûäûð.
Ìÿñÿëÿ 337: Ïèéàäà ñÿ’é åòìÿê ëàçûì äåéèë. Ùåéâàí âÿ áóíà áÿíçÿð øåéÿ ìèíÿðÿê ñÿ’é åòìÿê äÿ æàèçäèð. Àììà ïèéàäà ñÿ’é åòìÿê äàùà ôÿçèëÿòëèäèð.
Ìÿñÿëÿ 338: Ñÿ’é çàìàíû Ñÿôà âÿ Ìÿðâÿ àðàñûíäà ìöÿééÿí îëóíìóø éîëäàí ýåäèá-ýÿëìÿê øÿðòäèð. Áóíà ýþðÿ ýåäèøè âÿ éà ýÿëèøè Ìÿñæèäöë-Ùàðàì éîëóíäàí âÿ éà áàøãà éîëäàí åòìÿê êèôàéÿò äåéèëäèð. Ùÿðÿêÿò èñòèãàìÿòèíèí äöç îëìàñû ëàçûì äåéèë.
Ìÿñÿëÿ 339: Ìÿðâÿéÿ äîüðó ýåäÿðêÿí äàü ãàðøûñûíäà îëìàëûäûð. Ùÿì÷èíèí Ìÿðâÿäÿí äþíÿðêÿí Ñÿôà ãàðøûñûíäà îëìàëûäûð. Áóíà ýþðÿ àðõàñû îíëàðà òÿðÿô ùÿðÿêÿò åòìÿñè êèôàéÿò äåéèëäèð. Àììà ýåäÿðêÿí âÿ ãàéûäàðêÿí öçöíö ñàüà, ñîëà âÿ éà àðõàéà ÷åâèðìÿéèí èøêàëû éîõäóð.
Ìÿñÿëÿ 340: Åùòèéàòà ÿñàñÿí, ñÿ’é ÿìÿëè òÿâàôäà øÿðò îëäóüó êèìè, öðôÿí äàëáàäàë âÿ éåýàíÿ ÿìÿëäèð äåéèëÿæÿê øÿêèëäÿ éåðèíÿ éåòèðèëìÿëèäèð. Àììà, ñÿ’é ÿñíàñûíäà Ñÿôà âÿ Ìÿðâÿ äàüëàðûíäà âÿ éà éîëóí îðòàñûíäà èñòèðàùÿò ìÿãñÿäè èëÿ îòóðìàüûí èøêàëû éîõäóð. Àììà ÷îõ éîðüóí îëàí øÿõñäÿí áàøãà éîëóí îðòàñûíäà îòóðìàìàã åùòèéàòà óéüóíäóð.
Ùÿì÷èíèí âàæèá áèð íàìàçû ôÿçèëÿòëè âàõòûíäà ãûëìàã ö÷öí îíó êÿñìÿíèí âÿ íàìàçäàí ñîíðà îíó êÿñäèéè éåðäÿí äàâàì åòìÿíèí èøêàëû éîõäóð.
Ñÿ’éè ùÿð ùàíñû áèð èø ö÷öí âÿ ùÿòòà èø îëìàñà äà êÿñìÿê æàèçäèð. Ëàêèí, öðôÿí äàëáàäàë îëìàñû êÿñèëèðñÿ, åùòèéàò áóäóð êè, îíó òàìàìëàäûãäàí ñîíðà éåíèäÿí ñÿ’éè éåðèíÿ éåòèðìÿëèäèð.
Ñÿ’é ùÿææèí ãèñìëÿðèíäÿíäèð. Ùÿð êÿñ îíó, âàæèá âÿ éà ñÿ’éèí íåæÿ áèð ÿìÿë îëäóüóíó âÿ ùàðàäà éåðèíÿ éåòèðèëäèéèíè áèëìÿéÿðÿê âÿ éà ãÿñäÿí éåðèíÿ éåòèðìÿçñÿ, Öìðÿ ÿìÿëëÿðèíè ßðÿôÿ ýöíö, ýöíÿøèí áàòìàñûíà ãÿäÿð åòìÿçñÿ ùÿææè áàòèëäèð. Áåëÿ áèð øÿõñèí ùþêìö, ùÿìèí øÿêèëäÿ Òÿâàôû òÿðê åòìèø øÿõñèí ùþêìö èëÿ åéíèäèð âÿ îíóí èçàùû Òÿâàô ìÿñÿëÿëÿðèíèí ÿââÿëèíäÿ çèêð åäèëìèøäèð.
Ìÿñÿëÿ 341: ßýÿð ñÿ’éè óíóòãàíëûã öçöíäÿí éåðèíÿ éåòèðìÿçñÿ, ùÿòòà ùÿææ ÿìÿëëÿðèíè òàìàìëàäûãäà áåëÿ, õàòûðëàäûüû çàìàí éåðèíÿ éåòèðìÿëèäèð. ßýÿð ñÿ’éè þçö éåðèíÿ éåòèðÿ áèëìÿçñÿ âÿ éà ÷îõ ÿçèééÿòÿ âÿ çÿùìÿòÿ ñÿáÿá îëàðñà ýÿðÿê íàèá òóòñóí. Ùÿð èêè ùàëäà ùÿææè ñÿùèùäèð.
Ìÿñÿëÿ 342: Ñÿ’éè ýþñòÿðèëìèø çàìàíäà, áàøãàñûíûí êþìÿêëèéè èëÿ äÿ îëñà, áåëÿ êè, ÷èéèíëÿðäÿ âÿ éà àðàáàëàðäà âÿ áó êèìè âàñèòÿëÿðëÿ îëñà áåëÿ, øÿõñÿí éåðèíÿ éåòèðÿ áèëìÿéÿí øÿõñèí áàøãàñûíäàí êþìÿê äèëÿìÿñè âàæèáäèð. ßýÿð áóíó åäÿ áèëìÿçñÿ ñÿ’éè éåðèíÿ éåòèðìÿê ö÷öí íàèá òóòìàëûäûð. Áèùóø ùàëäà îëàí øÿõñèí éåðèíÿ âÿëèñè âÿ éà áèð áàøãàñû îíóí òÿðÿôèíäÿí ñÿ’éè éåðèíÿ éåòèðìÿëèäèð. Áó øÿêèëäÿ åäèëÿí ùÿææ ñÿùèùäèð.
Ìÿñÿëÿ 343: Åùòèéàòà ÿñàñÿí Òÿâàô âÿ òÿâàô íàìàçûíäàí ñîíðà, äÿðùàë ñÿ’é éåðèíÿ éåòèðèëìÿëèäèð. Çàùèðÿ ÿñàñÿí îíó äèíæÿëìÿê ö÷öí âÿ éà ùàâàíûí ùÿðàðÿòèíèí àçàëìàñû ñÿáÿáèíäÿí ýåæÿéÿ ãÿäÿð òÿ’õèðÿ ñàëìàã îëàð. Ùÿòòà ÿãâàéà ýþðÿ ùå÷ áèð ñÿáÿá îëìàñà äà îíó ýåæÿéÿ ãÿäÿð òÿ’õèðÿ ñàëìàã æàèçäèð. Àììà, ñÿ’éè Òÿâàô åäèëÿí ýöíöí åðòÿñèíÿ ãÿäÿð òÿ’õèðÿ ñàëìàã æàèç äåéèë.
Ìÿñÿëÿ 344: Ñÿ’é ùèññÿëÿðèíèí àðòûã îëìàñûíûí ùþêìö Òÿâàô ùèññÿëÿðèíèí àðòûã îëìàñû ùþêìö èëÿ åéíèäèð. Éÿ’íè ãÿñäÿí âÿ øÿð’è ùþêìö áèëÿðÿê àðòûã åäèëÿðñÿ ñÿ’é áàòèëäèð. ßýÿð ùþêìö áèëìÿçñÿ ÿçùÿðÿ ýþðÿ ùèññÿëÿðè àðòûã éåðèíÿ éåòèðìÿêëÿ ñÿ’éè áàòèë îëìàç. Àììà éåíèäÿí åòìÿê åùòèéàòà óéüóíäóð.
Ìÿñÿëÿ 345: ßýÿð ñÿùâ åòìÿê öçöíäÿí àðòûãëûã éàðàíûðñà, ñÿ’é ñÿùèùäèð. Ëàêèí àðòûãëûã áèð âÿ éà äàùà àðòûã îëàðñà, îíó éåääè ùèññÿíè êàìèë øÿêèëäÿ òàìàìëàéàíà ãÿäÿð äàâàì åòäèðìÿñè, îíäàí ÿââÿëêè ñÿ’éäÿí ãåéðè êàìèë áèð ñÿ’éèí îëìàñû áàõûìûíäàí ìöñòÿùÿááäèð. Áóíà ýþðÿ èêèíæè ñÿ’é Ñÿôàäà òàìàìëàíìûø îëàæàãäûð.
Ìÿñÿëÿ 346: ßýÿð øÿ’ðè ùþêìö áèëÿðÿê âÿ éà áèëìÿéÿðÿêäÿí, ãÿñäÿí ñÿ’é ùèññÿëÿðèíè àçàëäûðñà, áóíóí ùþêìö Òÿâàôû àçàëòìàüûí ùþêìö èëÿ åéíèäèð. Áó ùþêìöí èçàùû ÿââÿëäÿ âåðèëìèøäèð.
Àììà óíóòãàíëûã öçöíäÿí îëàðñà, ýÿðÿê ÿçùÿðÿ ýþðÿ, áèð âÿ éà äàùà àðòûã ùèññÿíè óíóòìàñûíà áàõìàéàðàã õàòûðëàäûüû çàìàí äÿðùàë éåðèíÿ éåòèðìÿëèäèð.
ßýÿð âàõòû êå÷äèêäÿí ñîíðà, ìÿñÿëÿí öìðåéè òÿìÿòòþ ñÿ’éèíèí ÿñêèê îëìàñûíû ßðàôàòäà õàòûðëàéàðñà âÿ éà ùÿææ ñÿ’éèíèí ÿñêèê îëìàñûíû çèëùèææÿ àéûíäàí ñîíðà õàòûðëàéàðñà, åùòèéàò áóäóð êè, ñÿ’éèí ÿñêèéèíè òàìàìëàéûá ñîíðà òÿçÿäÿí éåðèíÿ éåòèðñèí. ßýÿð øÿõñÿí îíó éåðèíÿ éåòèðÿ áèëìÿçñÿ âÿ éà áó èø àðòûã ÿçèééÿòÿ âÿ çÿùìÿòÿ ñÿáÿá îëàðñà ýÿðÿê íàèá òóòñóí. Åùòèéàòà ÿñàñÿí, íàèá ÿââÿë ñÿ’éèí ÿñêèéèíè òàìàìëàìàëû âÿ ñîíðà ñÿ’éè òÿçÿäÿí éåðèíÿ éåòèðìÿëèäèð.
Ìÿñÿëÿ 347: ßýÿð óíóòìàã ñÿáÿáèíäÿí öìðåéè òÿìÿòòþ ñÿ’éèíèí ùèññÿëÿðèíäÿí áèðèíè ÿñêèê åäÿðñÿ âÿ ñÿ’éè òàì øÿêèëäÿ åòäèì õÿéàëû èëÿ åùðàìäàí ÷ûõàðñà, åùòèéàòà ÿñàñÿí áèð èíÿê êÿôôàðÿ âåðìÿëèäèð. Ñÿ’éè äÿ ýþñòÿðèëäèéè øÿêèëäÿ òàìàìëàìàëûäûð.
Ñÿ’éèí ùèññÿëÿðèíèí ñàéûíäà âÿ éà äîüðóëóüóíäà øÿêê åòìÿíèí áèð å’òèáàðû éîõäóð. Ìÿøêóê* ÿìÿëèí éåðè êå÷äèêäÿí ñîíðà øÿêê åäÿðñÿ, ìÿñÿëÿí, öìðåéè-òÿìÿòòþäÿ ñà÷ûíäàí, ñàããàëûíäàí âÿ éà áûüûíäàí (òÿãñèð) áèð ìèãäàð êÿñäèêäÿí ñîíðà âÿ éà ùÿææäÿ Òÿâàôè íèñàéà áàøëàäûãäàí ñîíðà øÿêê åäÿðñÿ, áó øÿêê ìþ’òÿáÿð äåéèëäèð.
ßýÿð ñÿ’éè áèòèðäèêäÿí ñîíðà ùèññÿëÿðèí ñàéûíäà øÿêê åäÿðñÿ áåëÿ êè, áó øÿêêÿ ýþðÿ ùèññÿëÿðèí ñàéûíûí àðòûã îëäóüó åùòèìàëûíà ýÿëÿðñÿ, áó ùàëäà ñÿ’éèí äîüðó îëäóüóíà ãÿðàð âåðìÿëèäèð. ßýÿð ùèññÿëÿðèí ñàéûíûí àç îëìàñû åùòèìàëûíû øÿêê åäÿðñÿ, øÿêêè ñÿ’é äöçöìö ïîçóëìàçäàí ãàáàã îëàðñà ñÿ’éè áàòèëäèð. Åùòèéàòà ýþðÿ øÿêê ñîíðà äà îëñà ñÿ’é áàòèëäèð.
Ìÿñÿëÿ 348: ßýÿð ùèññÿíèí ñîíóíäà ñàé àðòûãëûëûüûíà åùòèìàë âåðÿðñÿ, ìÿñÿëÿí, Ìÿðâÿäÿ èêÿí ñàéûí éåääèíæè âÿ éà äîããóçóíæó îëìàñûíäà øÿêê åäÿðñÿ ñÿ’éè ñÿùèùäèð âÿ áó øÿêêèí äÿéÿðè éîõäóð. Àììà áó øÿêê ñÿ’é ÿñíàñûíäà ìåéäàíà ýÿëÿðñÿ áó ñÿ’é áàòèëäèð âÿ îíó éåíèäÿí éåðèíÿ éåòèðìÿëèäèð.
Ìÿñÿëÿ 349: Ñÿ’é åäÿðêÿí ùèññÿëÿðèí ñàéëàðûíäà øÿêê åòìÿíèí ùþêìö Òÿâàô ÿñíàñûíäà Òÿâàô ùèññÿëÿðè ñàéûíäà øÿêê åòìÿéèí ùþêìö èëÿ åéíèäèð. Áóíà ÿñàñÿí ùÿð íÿ øÿêèëäÿ îëóðñà îëñóí, áåëÿ áèð øÿêê èëÿ ñÿ’é áàòèëäèð.
Áó öìðåéè òÿìÿòòþíöí áåøèíæè âàæèáèäèð. Îíäà ãöðáÿò ãÿñäè âÿ èõëàñ ãÿñäè ìþ’òÿáÿðäèð. Áó âàæèá ÿìÿë ñà÷ âÿ éà ñàããàë âÿ éà áûüûí ãûñàëäûëìàñû èëÿ ùÿéàòà êå÷èð. Ìÿñèùóð ýþðöøÿ ýþðÿ îíëàðû ãîïàðìàã êèôàéÿò åòìÿç. Ôÿãèùëÿð àðàñûíäàêû ìÿøùóð ýþðöøÿ ýþðÿ ÿë âÿ éà àéàã äûðíàãëàðûíäàí áèð ìèãäàð êÿñìÿêëÿ äÿ ýåð÷ÿêëÿøÿ áèëÿð. Àììà îíóíëà êèôàéÿòëÿíìÿìÿê åùòèéàòäûð âÿ îíó òöêöí êÿñèëìÿéèíÿ ãÿäÿð òÿ’õèðÿ ñàëìàëûäûðëàð.
Ìÿñÿëÿ 350: Öìðåéè òÿìÿòòþ åùðàìûíäàí ÷ûõìàã ö÷öí ñà÷ éà ñàããàë âÿ éà áûüû ãûñàëòìàã ëàçûìäûð. Îíëàðûí éåðèíÿ áàøû òÿðàø åòìÿê êèôàéÿò åòìÿç. Ùÿòòà áàøû òÿðàø åòìÿê ùàðàìäûð. Òÿðàø åäèëäèéè ñóðÿòäÿ áèð ãîéóí êÿôôàðÿ âåðèëìÿëèäèð. Áó êÿôôàðÿ, ãÿñäÿí âÿ éà øÿð’è ùþêìö áèëäèéè ùàëäà âàæèá îëóð. Áóíäàí ãåéðè ùàëëàðäà äà êÿôôàðÿíèí âàæèáëèéè ìöñòÿùÿááäèð.
Ìÿñÿëÿ 351: ßýÿð ñÿ’éäÿí ñîíðà âÿ òöêö ãûñàëòìàçäàí ãàáàã æèíñè ÿëàãÿéÿ ýèðÿðñÿ, ùÿì÷èíèí áó ãÿñäÿí âÿ ùþêìö áèëäèéè ùàëäà áàø âåðÿðñÿ, áèð äÿâÿ êÿôôàðÿ âåðìÿëèäèð. Áó ùþêì åùðàìëûéà ùàðàì îëàíëàð ùþêìöíäÿ à÷ûãëàíàí ùþêì èëÿ åéíèäèð. ßýÿð áèëìÿéÿðÿêäÿí åäèëìèøäèðñÿ, ÿçùÿðÿ ýþðÿ îíà ùå÷ áèð øåé âàæèá äåéèëäèð.
Ìÿñÿëÿ 352: Òöêö ãûñàëòìàüûí çàìàíû ñÿ’éè òàìàìëàäûãäàí ñîíðàäûð. Ñÿ’éäÿí ãàáàã òöêö ãûñàëòìàã æàèç äåéèëäèð.
Ìÿñÿëÿ 353: Ñÿ’éäÿí ñîíðà òöêö äÿðùàë ãûñàëòìàã âàæèá äåéèë. Îíó ùÿð ùàíñû éåðäÿ åäÿðñÿ æàèçäèð. Èñòÿð ñÿ’é ìÿùÿëèíäÿ, èñòÿð ãàëäûüû ìÿíçèëäÿ, èñòÿðñÿäÿ áóíëàðäàí ãåéðè éåðëÿðäÿ, ôÿðã åòìÿç.
Ìÿñÿëÿ 354: ßýÿð ñà÷û ãÿñäÿí êÿñìÿçñÿ âÿ îíäàí ñîíðà ùÿææ åùðàìû áàüëàéàðñà, çàùèðÿ ÿñàñÿí öìðÿñè áàòèëäèð. Áóíà ýþðÿ Ùÿææè Èôðàääàí ñîíðà ìöìêöí îëäóüó ùàëäà öìðåéè ìöôðÿäÿ åòìÿëèäèð. Åùòèéàò áóäóð êè, ùÿææè ñîíðàêû èë èêèíæè äÿôÿ éåíèäÿí éåðèíÿ éåòèðñèí.
Ìÿñÿëÿ 355: ßýÿð ñà÷û êÿñìÿéè óíóäóá åùðàì áàüëàéàðñà, öìðÿñè ñÿùèùäèð. Ùÿì÷èíèí åùðàìû äà ñÿùèùäèð. Áèð ãîéóí êÿôôàðÿ âåðìÿñè ìöñòÿùÿááäèð.
Ìÿñÿëÿ 356: Òöêö ãûñàëòûãäàí ñîíðà öìðåéè òÿìÿòòþäÿ åùðàì ñÿáÿáè èëÿ ùàðàì îëàí øåéëÿðèí ùàìûñû ùàëàë îëóð. ßçùÿðÿ ýþðÿ áàøû òÿðàø åòìÿê äÿ ùàëàë îëóð. Àììà Ôèòð áàéðàìû êå÷äèêäÿí îòóç ýöí ñîíðà îíó òÿðê åòìÿê åùòèéàòäûð. Îíó ãÿñäÿí âÿ øÿ’ðè ùþêìö áèëÿðÿê éåðèíÿ éåòèðäèéè òÿãäèðäÿ áèð ãóðáàíëûã êÿôôàðÿ âåðèëìÿñè ìöñòÿùÿááäèð.
Ìÿñÿëÿ 357: Öìðåéè òÿìÿòòþäÿ Òÿâàôè íèñà âàæèá äåéèëäèð. Àììà îíóí ðèæà ãÿñäè èëÿ âÿ öçÿðèíÿ âàæèá îëäóüóíäàí éåðèíÿ éåòèðèëìÿñè ãÿñäè èëÿ åäèëìÿñèíèí èøêàëû éîõäóð.
119-æó ìÿñÿëÿäÿ ùÿææèí âàæèáàòëà-ðûíûí îí ö÷ øåé îëäóüóíó ãûñà øÿêèëäÿ ãåéä åòìèøäèê. Èíäè îíëàðûí ýåíèø à÷ûãëàíìàñû.
1) Åùðàì. Îíóí ÿí éàõøû áàüëàíìà çàìàíû çèëùèææÿ àéûíûí ñÿêêèçèíæè ýöíö çþùð âàõòûäûð. Æÿìèééÿòäÿí ÷ÿêèíÿí õÿñòÿ âÿ éàøëûëàðûí ùÿìèí âàõòäàí ãàáàã åùðàì áàüëàìàëàðû âÿ ùàìûäàí ãàáàã Ìÿêêÿäÿí ÷ûõìàëàðû æàèçäèð. Åéíè çàìàíäà ùÿææ Òÿâàôûíû øÿð’ÿí ÿðàôàòäà äóðóøóíäàí ãàáàã éåðèíÿ éåòèðÿí, ùåéç àäÿòè îëàæàüûíäàí ãîðõàí áèð ãàäûí êèìèëÿðèí îíó âàõòûíäàí ãàáàã åòìÿñè æàèçäèð.
ßââÿëêè ìÿñÿëÿëÿðäÿ äåäèê êè, öìðåéè òÿìÿòòþíö òàìàìëàéàí áèð øÿõñèí Ìÿêêÿíèí õàðèæèíäÿ áèð èøè âàðñà ùÿð çàìàí ùÿææ åùðàìûíû áàüëàéà áèëÿð âÿ èøèíè ýþðìÿê ö÷öí Ìÿêêÿäÿí õàðèæÿ ÷ûõà áèëÿð. Áóíëàðäàí áàøãà ÿçùÿðÿ ýþðÿ ùÿææ åùðàìûíû ýþñòÿðèëÿí âàõòäàí ö÷ ýöí âÿ ùÿòòà ãàáàãæàäàí áàüëàìàã æàèçäèð.
Ìÿñÿëÿ 358: Öìðåéè òÿìÿòòþ èëÿ ìÿøüóë îëàí øÿõñèí þç ñà÷ûíû ãûñàëòìàäàí ãàáàã ùÿææ åùðàìûíû áàüëàìàñû æàèç äåéèëäèð. Ùÿì÷èíèí ùÿææÿ ìÿøüóë îëàí øÿõñèí öìðåéè ìöôðÿäÿ åùðàìûíû ùÿææ åùðàìûíäàí òàìàìèëÿ ÷ûõìàçäàí ãàáàã áàüëàìàñû æàèç äåéèëäèð. Åùòèéàòà ýþðÿ Íèñà-Òÿâàôûíäàí áàøãà ùÿææ ÿìÿëÿðèíäÿí ùå÷ áèð øåé ãàëìàñà áåëÿ öìðåéè ìöôðÿäÿ åùðàìûíû áàüëàìàñû æàèç äåéèëäèð.
Ìÿñÿëÿ 359: ßðÿôÿ ýöíöíöí èõòèéàðè äóðóø âàõòûíû ßðàôàòäà äÿðê åäÿí øÿõñèí, çèêð åäèëÿí òàìàì äóðóø âàõòûíû äÿðê åòìÿéÿæÿê ãÿäÿð åùðàìû òÿ’õèðÿ ñàëìàñû æàèç äåéèëäèð.
Ìÿñÿëÿ 360: Ùÿææ âÿ öìðÿ åùðàìû àðàñûíäà âàæèá âÿ ùàðàì ÿìÿëëÿðèí êåéôèééÿòè áàõûìûíäàí ùå÷ áèð ôÿðã éîõäóð. Îíëàð àðàñûíäà éåýàíÿ ôÿðã íèééÿòäÿäèð.
Ìÿñÿëÿ 361: Ìèãàòëàð ìèñàëëàðûíäà à÷ûãëàäûüûìûç êèìè, ùÿææ åùðàìûíû áàüëàìà éåðè Ìÿêêÿéè Ìöêÿððÿìÿäèð. ßí éàõøû éåðè Ìÿñæèäöë-Ùàðàìäûð âÿ èêè ðöê’ÿò íàìàç ãûëäûãäàí ñîíðà Ùÿçðÿò Èáðàùèìèí ìÿãàìûíäà áàüëàíìàñû ìöñòÿùÿááäèð.
Ìÿñÿëÿ 362: Áèð øÿõñ åùðàìû, óíóòìàã âÿ éà øÿð’è ùþêìö áèëìÿìÿê öçöíäÿí Ìÿêêÿäÿí ÷ûõûíæàéà ãÿäÿð áàüëàìàçñà âÿ ñîíðà õàòûðëàéàð âÿ éà ùþêìö þéðÿíÿðñÿ, ùÿòòà ßðÿôàòäàí îëñà áåëÿ, Ìÿêêÿéÿ ãàéûäûá åùðàì áàüëàìàñû îíà âàæèá îëàð. Âàõò àçëûüû âÿ éà äèýÿð ñÿáÿá öçöíäÿí îëäóüó éåðèíäÿí åùðàì áàüëàìàëûäûð. Ùÿì÷èíèí ßðàôàòäà äóðäóãäàí ñîíðà õàòûðëàéàð âÿ éà ùþêìö þéðÿíÿðñÿ, Ìÿêêÿéÿ ãàéûäà áèëñÿ áåëÿ, îðàäàí åùðàì áàüëàìàëûäûð.
Ùÿææ ÿìÿëëÿðèíè òàìàìëàéàíà ãÿäÿð õàòûðëàìàçñà âÿ éà ùþêìö áèëìÿçñÿ, ùÿææè ñÿùèùäèð.
Ìÿñÿëÿ 363: Ãÿñäëè îëàðàã âÿ âàæèá îëäóüóíó áèëäèéè ùàëäà åùðàì áàüëàìàéàí, ßðÿôàòäà òàìàì äóðóø âàõòûíû áó öçäÿí êå÷èðÿí øÿõñèí ùÿææè áàòèëäèð. Åùðàì áàüëàéûá, âÿ þçöíö ßðàôàòäà äóðóøóí âàæèá îëàí ðöêí ìèãäàðûíà ÷àòäûðà áèëìèðñÿ, ýöíàùêàð îëñà áåëÿ ùÿææè ñÿùèùäèð.
Ìÿñÿëÿ 364: Ùÿææè òÿìÿòòþ åùðàìû áàüëàéàí øÿõñèí, ßðàôàò ö÷öí ýåòìÿçäÿí ÿââÿë ìöñòÿùÿááè-Òÿâàô åòìÿìÿñè åùòèéàòäûð. ßýÿð Òÿâàô åäÿðñÿ, òÿëáèéÿíè éåíèäÿí äåìÿñè åùòèéàò ìöñòÿùÿááäèð.
2) Ùÿææè òÿìÿòòþ âàæèáàòëàðûíäàí áèðèäÿ ãöðáÿò âÿ èõëàñ ãÿñäè èëÿ ßðàôàòäà äóðìàãäûð. Äóðìàãäàí ìÿãñÿä, èñòÿð ñöâàðè îëñóí, èñòÿðñÿ ïèéàäà, èñòÿð àðàìëû èñòÿðñÿ äÿ ùÿðÿêÿò ùàìûíäà îëñóí, ßðàôàòäà ùàçûð îëìàãäûð.
Ìÿñÿëÿ 365: ßðàôàòûí ùöäóäëàðû áóíëàðäûð: «Öðíÿòÿ», «Ñÿâèééÿ» âÿ «Íÿìèðÿ» ÷þëëÿðèíäÿí òà «Çèëìÿæàç»à ãÿäÿð; âÿ «Ìàçìèí»äÿí äóðóø éåðèíè àõûðûíà ãÿäÿðäèð. Áóíëàð ßðàôàòûí ùöäóäëàðûäûð. Äóðóëàæàã éåðëÿð äåéèëäèð.
Ìÿñÿëÿ 366: Çàùèð áóäóð êè, «Ðÿùìÿ» äàüû, äóðóø éåðèíäÿíäèð. Ëàêèí äàüûí ÿòÿéèíäÿ îíóí ñîë òÿðÿôèíäÿí äàéàíìàã ÿôçÿëäèð.
Ìÿñÿëÿ 367: Äóðóø ãÿñä âÿ èðàäÿ èëÿ îëìàëûäûð. ßýÿð äóðóø âàõòûíûí ÿâÿëèíäÿ, ìÿñÿëÿí, îíó ãÿñä åäÿð âÿ ñîíðà âàõòûí ñîíóíà ãÿäÿð éóõóëàéàðñà âÿ éà áèùóø îëàðñà êèôàéÿò åäÿð. ßýÿð äóðóø ãÿñäè åòìÿçñÿ, âàõòûí ùàìûñûíû éóõóëó âÿ áèùóø ùàëäà îëàðñà, äóðóøó åòìÿìèø îëóð. Àììà ÿýÿð äóðóø ãÿñäè åäÿðñÿ, ëàêèí áöòöí âàõòû éà éóõóëó âÿ éà áèùóø îëàðñà, áó äóðóøóí êèôàéÿòåäèæè îëìàñû èøêàëëûäûð.
Ìÿñÿëÿ 368: Çèëùèææÿ àéûíûí äîããóçóíæó ýöíö çþùðöí ÿââÿëèíäÿí ãöðóáà ãÿäÿð ßðàôàòäà îëìàã âàæèáäèð. Àììà äóðóøóí çþùðöí ÿââÿëèíäÿí âàæèá îëìàñû åùòèéàòäûð. ßçùÿðÿ ýþðÿ, îíóí çþùðöí ÿââÿëèíäÿí áèð ãöñë åäèá âÿ çþùð âÿ ÿñð íàìàçëàðûíû äàëáàäàë ãûëà áèëÿæÿê ìèãäàð òÿ’õèðÿ ñàëûíìàñû æàèçäèð. Ãåéä îëóíìóø òàìàì âàõòûíäà äóðóø âàæèá îëìàãëà îíó èõòèéàðÿí òÿðê åäÿí øÿõñ ýöíàùêàðäûð. Ëàêèí î ÿðêàíäàí äåéèëäèð, éÿ’íè äóðóøó ýþñòÿðèëÿí âàõòûí ìèãäàðûíäàí áèð ãÿäÿð éåðèíÿ éåòèðìÿçñÿ, áó øÿõñèí ùÿææè áàòèë îëìàç.
Áÿëè, ÿýÿð èõòèéàðû îëàðàã äóðóøó êàìèë øÿêèëäÿ òÿðê åäÿðñÿ ùÿææè áàòèëäèð. Áóíà ÿñàñÿí äóðóøóí ðöêíö ìöõòÿñÿð äóðóøäàí èáàðÿòäèð.
Ìÿñÿëÿ 369: ßðàôàòäà èõòèéàðè äóðóøó äÿðê åòìÿéÿí, éÿ’íè ùÿìèí ýöíäÿ äóðóø åòìÿéÿí, èñòÿð éàääàí ÷ûõàðòìàã öçöíäÿí, èñòÿð øÿð’è ùþêìö áèëìÿìÿê öçöíäÿí îëñóí, ÿýÿð ùþêìö .éðÿíìÿê õöñóñóíäà ãöñóðëó äåéèëñÿ âÿ éà áàøãà áèð (àçàðû) ÷àòûøìàìàçëûüû éîõäóðñà, èçòèðàðè äóðóøó, éÿ’íè áàéðàì ýåæÿñè áèð ìèãäàð äóðóøó éåðèíÿ éåòèðìÿñè âàæèáäèð. Èçòèðàðè äóðóøó éåðèíÿ éåòèðäèéè ñóðÿòäÿ ùÿææè ñÿùèù îëàð. Ëàêèí îíó ãÿñäëè îëàðàã åòìÿçñÿ ùÿææè áàòèë îëàð. Áó èçòèðàðè äóðóø, ýöíÿø ÷ûõìàçäàí ãàáàã Ìÿø’ÿðäà îëà áèëÿæÿéè ùàëäà éåðèíÿ éåòèðèëÿðñÿ äöçýöíäöð. Àììà èçòèðàðè äóðóøó éåðèíÿ éåòèðäèêäÿ çèêð åäèëÿí çàìàíäà Ìÿø’ÿðäÿ îëìàéàæàüûíäàí ÷ÿêèíÿðñÿ, Ìÿø’ÿðäÿ äóðóøëà êèôàéÿòëÿíìÿñè âàæèáäèð âÿ ùÿææè äÿ ñÿùèùäèð.
Ìÿñÿëÿ 370: Ýöíÿø áàòìàçäàí ãàáàã ãÿñäÿí âÿ ùþêìö áèëÿðÿê ßðàôàòäàí ÷ûõìàã ùàðàìäûð, ëàêèí ùÿææè áàòèë åòìÿç. ßðàôàòäà éåíèäÿí äþíäöéö òÿãäèðäÿ ùå÷ áèð øåé îíà âàæèá îëìàç, àììà ýåðè äþíìÿçñÿ áèð äÿâÿ êÿôôàðÿ âåðìÿëèäèð. Îíó äà Ãóðáàí áàéðàìû ýöíö êÿñìÿëèäèð âÿ åùòèéàòà ÿñàñÿí Ìÿêêÿ äÿ äåéèë Ìèíàäà åòìÿëèäèð. ßýÿð áó êÿôôàðÿíè âåðÿ áèëìÿçñÿ, îí ñÿêêèç ýöí Ìÿêêÿäÿ, éà ýåðèéÿ äþíöø éîëóíäà âÿ éà àèëÿñèíèí è÷èíäÿ îðóæ òóòìàëûäûð. Îðóæëàðû äàëáàäàë òóòìàñû åùòèéàò ìöñòÿùÿááäèð.
Áó ùþêì óíóòìàã âÿ éà ùþêìö áèëìÿìÿê öçöíäÿí ßðàôàòäàí ÷ûõàí øÿõñÿäÿ àèääèð. Áóíà ýþðÿ ùþêìÿ õàòûðëàéàíäàí âÿ éà þéðÿíÿíäÿí ñîíðà ýåðèéÿ ãàéûòìàëûäûð. Áó èêè ùàëäà ýåðèéÿ äþíìÿçñÿ êÿôôàðÿ âåðìÿëèäèð.
Ìÿñÿëÿ 371: ßðàôàòäà âÿ Ìÿø’ÿðäÿ äóðóø âÿ øåéòàí äàøëàìà êèìè ùÿææèí âàæèáëÿðè çèëùèææÿòöë ùÿðàì àéûíûí õöñóñè ýåæÿëÿðè âÿ ýöíäöçëÿðèíäÿ éåðèíÿ éåòèðèëìÿëèäèð. Áóíà ýþðÿ ìöêÿëëÿôèí þçöíöí ìÿíàñèê ùÿææèíè âàõòûíäà éåðèíÿ éåòèðÿ áèëìÿñè ö÷öí áó àéûí ùèëàëûíûí ýþðöëìÿñè õöñóñóíäà òÿùãèã àðàðìàñû âàæèáäèð.
Øÿð’è ãàíóíëàðà ýþðÿ äåéèë, ìöãÿääÿñ éåðëÿðèí ãàçûñûíûí ùèëàëûí ñàáèò îëäóüóíà äàèð âåðäèéè ùþêìÿ áàõûëìàñû ìþâçóñóíäà áÿ’çèëÿðè äåìèøëÿð: «ßýÿð ìöêÿëëÿô âåðèëÿí ùþêìöí äöçýöí îëäóüóíà åùòèìàë âåðèðñÿ, áåëÿ áèð ìöêÿëëÿô ùàããûíäà îíóí âåðäèéè ùþêì ùþææÿòäèð. Îíà òàáå îëìàñû ëàçûìäûð. Ùàæûíûí ßðàôàòäà âÿ Ìÿø’àðäà âÿ äèýÿð áàüëû ÿìÿëëÿðèíäÿ ùèëàëûí øÿð’è ñöáóò îëìàñû äöçýöí îëóá îíà ÿìÿë åòìÿëèäèð. ßýÿð ÿìÿë åòñÿ ùÿææè ñÿùèùäèð, åòìÿçñÿ áàòèëäèð.
Ùÿòòà áÿ’çèëÿðè äåìèøëÿð: «Îíóí ùþêìöíÿ òÿãèééÿ áàõûìûíäàí òàáå îëìàã, äöçýöí ùþêìÿ óéüóí îëìàñà áåëÿ êèôàéÿò åäÿð.
Ëàêèí ùÿð èêè äåéèëÿíëÿð èøêàëëûäûð. Áóíà ýþðÿ, ÿýÿð ìöêÿëëÿôèí ùÿææ ÿìÿëëÿðèíè øÿð’è ãàíóíëàðà ýþðÿ ùèëàëûí ñàáèò îëäóüó õöñóñè âàõòëàðäà éåðèíÿ éåòèðìÿñè ìöìêöíäöðñÿ âÿ îíëàðû áó øÿêèëäÿ éåðèíÿ éåòèðÿðñÿ, ßçùÿðÿ ýþðÿ ùÿææè ñÿùèùäèð. ßýÿð î ÿìÿëëÿðè çèêð åäèëÿí øÿêèëäÿ áèð öçöðëö ñÿáÿáäÿí éåðèíÿ éåòèðìÿçñÿ, ßðÿôàò âÿ Ìÿø’ÿðäÿêè äóðóøëàðäà äà ãàçûíûí ùþêìëÿðèíÿ óéüóí òàáå îëìàçñà, ùÿææèíèí áàòèë îëìàñûíäà øÿêê éîõäóð. Ëàêèí îíà òàáå îëàðñà ùÿææèí äîüðóëóüó èøêàëëûäûð.
3) Ìÿø’àðóë Ùàðàì (îíà «Ìöçäÿëèôÿ» äÿ äåéèëèð) äà äóðóø ùÿææèí âàæèáàòëàðûíäàíäûð. Ìÿø’àðóë Ùàðàì «Ìÿ’çÿìèí», «Ùÿéàç», «Âàäèéè Ìöùÿññÿð» àðàñûíäà éåðëÿøÿí áèð ÷þëäöð. Áóíëàðûí ùàìûñû Ìÿø’ÿðèí ùöäóäëàðûäûð, äóðóø éåðè äåéèëäèð. Àììà èçäèùàì âÿ ÷îõ æÿìèééÿò îëäóãäà «Ìÿ’çÿìèí» òÿðÿôèíäÿí éóõàðû ÷ûõìàã æàèçäèð. «Ìÿ’çÿìèí» ßðàôàòëà Ìÿø’ÿðöë Ùÿðàì àðàñûíäà áèð êå÷èäèí àäûäûð.
Ìÿñÿëÿ 372: Ìÿíàñèê ùÿææÿ ìÿøüóë îëàí øÿõñÿ ßðàôàòäàí ùÿðÿêÿò åòäèêäÿí ñîíðà áàéðàì ýåæÿñèíèí áèð ìèãäàðûíäàí òà ñöáùÿ ãÿäÿð Ìÿø’ÿðöë Ùÿðàìäà äàéàíìàã âàæèáäèð. Åùòèéàòà ýþðÿ ýöíÿøèí ÷ûõìàñûíà ãÿäÿð áó éåðäÿ äàéàíìàëûäûð. Ùÿòòà ßçùÿðÿ ýþðÿ ýöíÿø ÷ûõìàìûøäàí áèð àç ãàáàã áó éåðäÿí «Âàäèéè Ìöùÿññÿð» òÿðÿôÿ ùÿðÿêÿò åòìÿñè æàèçäèð. Ëàêèí ýöíÿø ÷ûõìàìûøäàí ãàáàã «Âàäèéè Ìöùÿññÿðäÿí» êå÷èá Ìèíàéà äàõèë îëìàñû æàèç äåéèëäèð.
Ìÿñÿëÿ 373: Èõòèéàðëû ùàëäà ãåéä îëóíìóø áöòöí âàõòû äóðóø åòìÿê âàæèáäèð. Áó äóðóøóí ðöêíöíöí ìèãäàðû âàõòûí ìèãäàðûíäàäûð. Áóíà ýþðÿ áàéðàì ýåæÿñèíèí áèð ùèññÿñèíè áóðàäà ãàëñà âÿ øÿôÿã ÷ûõìàçäàí ãàáàã îðàäàí ùÿðÿêÿò åäÿðñÿ, ÿçùÿðÿ ýþðÿ ùÿææè ñÿùèù îëàð. Øÿð’è ùþêìäÿí àýàù îëäóüó ùàëäà áó èøè ýþðìöøäöðñÿ, áèð ãîéóí êÿôôàðÿ âåðìÿëèäèð. ßêñ òÿãäèðäÿ êÿôôàðÿñè âàæèá äåéèë.
ßýÿð øÿôÿã ÷ûõìà âÿ ýöíÿø äîüìà àðàñûíäà áèð çàìàí ùèññÿñè áåëÿ îðàäà ãàëìûø îëñà, ëàêèí î çàìàí ùèññÿñèíèí ùàìûñûíû îðàäà êå÷èðòìÿçñÿ ùÿææè ñÿùèùäèð. Ãÿñäÿí îëñà áåëÿ îíà êÿôôàðÿ âàæèá îëìàç, ëàêèí ýöíàùêàð ñàéûëûð.
Ìÿñÿëÿ 374: Áàéðàì ýåæÿñè ñöáùÿ ãÿäÿð, ùÿòòà åùòèéàòà ýþðÿ ýöíÿø ÷ûõûíæàéà ãÿäÿð Ìÿø’ÿðöë Ùÿðàìäà äóðóøóí âàæèá îëìàñûíäàí áó øÿõñëÿð àçàääûðëàð: ãîðõàí øÿõñëÿð, óøàãëàð, ãàäûíëàð, ãîæàëàð âÿ õÿñòÿëÿð êèìè çÿèô âÿ ýöæñöç øÿõñëÿð, áóíëàðà íÿçàðÿò åòìÿéè èñòÿíèëÿí êèìñÿëÿð. Áóíà ýþðÿ áó øÿõñëÿð ö÷öí áàéðàì ýåæÿñè îðàäà äóðóá ýöí ÷ûõìàçäàí ãàáàã Ìèíàéà òÿðÿô ùÿðÿêÿò åòìÿëÿðè æàèçäèð.
Ìÿñÿëÿ 375: Ìÿø’ÿðöë Ùÿðàìäà äóðóø èõëàñ âÿ ãöðáÿò ãÿñäè èëÿ îëìàëûäûð. ßðàôàòäà äóðóøäà à÷ûãëàíäûüû êèìè ãÿñäëè âÿ èõòèéàðëû îëìàñû ìþ’òÿáÿðäèð.
Ìÿñÿëÿ 376: ßýÿð áèð øÿõñ Ìÿø’ÿðöë Ùÿðàìäà äóðóøó èõòèéàðëû åäÿ áèëìÿçñÿ, éÿ’íè áàéðàì ýåæÿñèíäÿ âÿ øÿôÿã âÿ ýöíÿø ÷ûõìàëàðû àðàñûíäà äóðóøó óíóòìàã âÿ éà äèýÿð ìàíåÿ öçöíäÿí éåðèíÿ éåòèðìÿçñÿ, îíà èçòèðàðè äóðóø êèôàéÿò åäÿð. Éÿ’íè, áàéðàì ýöíö ýöíÿøèí äîüìàñûíäàí çþùðÿ ãÿäÿð îëàí çàìàíûí áèð ùèññÿñèíè áóðàäà ãàëìàëûäûð. ßýÿð áóíó ãÿñäÿí òÿðê åäÿðñÿ ùÿææè áàòèë îëàð.
Êå÷ÿí ìÿñÿëÿëÿðäÿ ãåéä åòäèê êè, ßðàôàò âÿ Ìÿø’ÿðäÿ äàéàíìàã éà èõòèéàðèäèð âÿ éà ÷àðÿñèçëèêäÿíäèð. Áóíà ýþðÿ ìöêÿëëÿô ùÿð èêè äàéàíàæàüà èõòèéàð ùàëûíäà éåòèøñÿ èøêàëû éîõäóð. Àììà ùÿð ùàíñû áèð öçðëö ñÿáÿáÿ ýþðÿ ùÿð èêè äàéàíàæàüà éåòèøÿ áèëìÿñÿ, áóíóí áèð íå÷ÿ ãèñìè âàðäûð;
1) ßðÿôàò âÿ éà Ìÿø’ÿðäÿ äàéàíàæàüû èõòèéàðè âÿ éà öçðëö ñÿáÿáÿ ýþðÿ éåðèíÿ éåòèðÿ áèëìÿñÿ, ùÿææè áàòèëäèð. Åéíè ùÿææ åùðàìû èëÿ áèð Öìðåéè-ìöôðÿäÿ åòìÿñè âàæèáäèð.
ßýÿð ùÿææè «Ùÿææÿòó-Èñëàì»äàí îëñà âÿ èñòèòàÿòè äàâàì åäèðñÿ âÿ éà äàùà ÿââÿëêè èëëÿðäÿí áîéíóíà ùÿææ âàæèá îëóáñà, ùÿææè éåðèíÿ éåòèðìÿñè âàæèáäèð.
2) ßðàôàòäà èõòèéàðè, Ìÿøÿðäÿ öçðëö ñÿáÿáÿ ýþðÿ, äàéàíàæàüû éåðèíÿ éåòèðìÿê.
3) ßðàôàòäà öçðëö ñÿáÿáÿ ýþðÿ âÿ Ìÿø’ÿðäÿ èõòèéàðè îëàðàã äàéàíàæàüû éåðèíÿ éåòèðìÿê.
Áó èêè ùàëäà ùÿææè øöáùÿñèç îëàðàã, ñÿùèùäèð.
4) ßðàôàò âÿ Ìÿø’ÿðäÿ öçðëö ñÿáÿáÿ ýþðÿ äàéàíàæàüû éåðèíÿ éåòèðìÿê. Áó ùàëäà ìÿøùóð ýþðöøÿ ýþðÿ, ùÿææè ñÿùèùäèð. Áèðèíæè ùàëäà êå÷äèéè êèìè ùÿææè éåíèäÿí éåðèíÿ éåòèðìÿñè åùòèéàòà äàùà óéüóíäóð.
5) Éàëíûç Ìÿø’ÿðäÿ öçðëö ñÿáÿáÿ ýþðÿ äàéàíàæàüû éåðèíÿ éåòèðìÿê. Áó ùàëäà äà ùÿææè ñÿùèùäèð.
6) Éàëíûç Ìÿø’ÿðäÿ äàéàíàæàüû ÷àðÿñèçëèêäÿí éåðèíÿ éåòèðìÿê. Ìÿøùóð ýþðöøÿ ýþðÿ áó ùÿææ áàòèë îëóð âÿ öìðåéè-ìöôðÿäÿéÿ ÷åâðèëèð.
7) Éàëíûç ßðàôàòäà äàéàíàæàüû èõòèéàðè ùàëäà éåðèíÿ éåòèðìÿê. Ìÿøùóð ýþðöøÿ ýþðÿ áó ùàë àëòûíæû øÿðòäÿêè êèìèäèð.
ßðàôàòäàí Ìèíàéà äîüðó ýåäÿðêÿí Ìÿø’ÿðèí èõòèéàðè âàõòûíäà Ìÿø’ÿðäÿí êå÷ÿð, ëàêèí ùþêìö áèëìÿäèéè ö÷öí äàéàíìàã ãÿñäè åòìÿçñÿ, Àëëàù-òÿàëàíûí çèêðèíè åäèðìèøñÿ, ùÿææèíèí ñÿùèù îëìàñû óçàã åùòèìàë äåéèëäèð.
9) Éàëíûç ßðàôàòäà öçðëö ñÿáÿáÿ ýþðÿ äàéàíàæàüû éåðèíÿ éåòèðìÿê. Áó ùàëäà ùÿææ áàòèë îëóð âÿ öìðåéè-ìöôðÿäÿéÿ ÷åâðèëèð.
